Stratejik planlamaya dayalı performans esaslı bütçeleme öncesi ve sonrası vergi gelirleri, ekonomik büyüme ilişkisi

Abstract

Dünya genelinde yaşanan ekonomik, siyasi ve toplumsal gelişmeler devletlerin kamu mali yönetiminde de değişiklikler yapması gereğini ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda ülkeler, eksik ve aksak yönlerinden dolayı klasik bütçe anlayışından vazgeçmiş, modern bütçe sistemlerine yönelmişlerdir. Kamu mali yönetimi reformları sürecinde performans bütçe sisteminin daha kapsamlı bir şekli olan Performans esaslı bütçeleme anlayışına yer verilmiştir. Bu anlayış girdiye dayalı bütçeleme tekniklerinden farklı olarak sonuç odaklıdır. Performans esaslı bütçelemeye geçişin en önemli nedenleri; kamu kaynaklarının daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlaması, şeffaflık ve hesap verilebilirliği ön plana çıkarmasıdır. Değişik ülkelerde, ülkelerin içinde bulundukları durumlardan dolayı performans esaslı bütçeleme sistemi uygulamasında farklılık görülmektedir. Türkiye'de, dünyadaki kamu yönetimi reform hareketlerine paralel olarak başlayan çalışmaların sonucunda 2003 yılında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim Ve Kontrol Kanunu yürürlüğe girmiş, ilk olarak 2006 yılı bütçesine uygulanmıştır. Performans esaslı bütçeleme sisteminin üç modelinden biri olan stratejik planlamaya dayalı performans esaslı bütçe sistemini tercih edilmiştir. Bu modelin temel araçları; stratejik plan, performans programları ve faaliyet raporlarıdır. Çalışmada öncelikle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile uygulama bulan Stratejik planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme kavramına, özelliklerine ve geçiş nedenlerine değinilmiştir. Daha sonra kamu yönetimindeki bu yeni uygulama öncesi ve sonrası vergi gelirleri ele alınarak, ekonomik büyüme ilişkisi irdelenmiştir. 1980-2005 stratejik planlamaya dayalı performans esaslı bütçeleme öncesi dönem ve 2006-2011 stratejik planlamaya dayalı performans esaslı bütçeleme sonrası dönem vergi gelirleri ve ekonomik büyüme rakamları incelenmiş, aralarında pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Economical, social and political developments in the world system bring out the necessity to the countries to make also some changes in their public finance managements. In that sense, because of the incomplete and imperfect sides of the classical budget system, the countries have given up the classical budget system and have tended to apply the modern budget system. The performance based budgeting approach which is the more comprehensive form of performance budgeting system was included during the reforms of public finance management. This approach is result oriented unlike the input based budgeting techniques. The most important reason for the transition to performance based budgeting is the ensuring of effective and efficient usage of public resources, transparency and accountability. It has been noticed that the application of performance based budgeting differs because of the situations the countries are in. As a result of effort that began in parallel with the public administration reform movements in the world, the Public Financial Management and Control Law No. 5018 came into force in 2003 and was first implemented in Turkey in 2006. Performance-based budgeting system related to strategic planning which is one of the three Performance-based budgeting systems was chosen. Basic tools of this model are strategic plans, performance programs and activity reports. In this study, first of all, the causes of transition and characteristics of the concept of Performance-Based Budgeting related to Strategic Planning which acquired the opportunity of application with the Public Financial Management and Control Law No: 5018 are mentioned. After that, the relationship of economic growth is scrutinized by examining tax revenues before and after the new application in the public administration. The tax revenues and economic growth figures before the term of performance-based budgeting related to strategic planning (1980-2005) and the period after the performance-based budgeting related to strategic planning (2006-2011) are examined. Consequently, a positive correlation is found between them.