Sosyal sermaye kuramı açısından Türkiye'de demokrasi kültürü üzerine bir değerlendirme

Abstract

Sosyal sermaye teorisi, güven, karşılıklılık normları, toplumsal ağlar, yurttaş katılımı ve yurttaşlık bilinci düzeyi çerçevesinde geliştirilen toplumsal kaynakların, işbirliğine dayalı eylemleri kolaylaştırdığı varsayımından hareket etmektedir. Bu noktada, her hangi bir yaptırım ya da baskı aracı olmaksızın, bireyler arasında geliştirilecek iletişim ağları, güven ve karşılıklılık normlarının demokratik yapıya katkısı üzerinde durmuştur. Siyasal kültürle ilişkili olarak toplumsal normlar, bireylerin gönüllü birliktelikleri ve gönüllü kuruluşlar aracılığıyla geliştirilirken, demokratik sistemin etkinliğinin arttırılabilmesi için de olanak sağlar. Çalışmanın ana amacı, Türkiye'de sosyal sermaye öğelerinin gelişmişlik düzeyini tespit ederek, Türkiye'de var olan demokrasi kültürünü, sosyal sermaye teorisi çerçevesinde değerlendirmektir. Bunun yanı sıra, sosyal sermayenin üretilmesinde gönüllülük temeline dayalı olan sivil toplum kuruluşlarının etkinliğini ölçmeyi hedeflemektedir. Çalışmanın birinci bölümünde, sosyal sermaye kavramı ve öğeleri tanımlanmakta ve sosyal sermayenin demokrasi ile ilişkisi üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde, Türkiye'de tarihsel olarak siyasal kültür içinde demokrasi algısı ve sivil toplumun yeri irdelenmektedir. Üçüncü bölümde, Türkiye'de sosyal sermayenin demokrasi kültürüyle ilişkisi ve sosyal sermaye birikimi, Dünya Değerler Araştırması verilerine dayandırılarak, sosyal sermaye öğeleri çerçevesinde incelenmektedir. Bu bölümün sonunda, sivil toplum kuruluşlarının Türkiye'de sosyal sermaye üretmekteki etkinliğini saptamak amacıyla Denizli İli'ndeki Sivil toplum kuruluşları kapsamında yapılan alan araştırmasında elde edilen veriler analiz edilmektedir. Sonuç bölümünde ise, literatür, inceleme ve bulgulara ilişkin genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Sermaye, Güven, Yurttaş Katılımı, Toplumsal Ağlar, Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşları, Türkiye'de Sosyal Sermaye.

The theory of social capital acts in accordance with the assumption that, the social resources which developed within the framework of trust, reciprocity, social networks, civic participation and civicness enable the cooperative actions. In this point, it has emphasized the contribution of the social networks, the norms of trust and reciprocity that would be expanded among individuals, without any transaction or coercion, to the democratic structure. Related with the political culture, while the social norms developed through the voluntarily togetherness of individuals and voluntary associations, also increases the effectiveness of democratic system. The main purpose of this study is to evaluate the culture of democracy in Turkey within the framework of theory of social capital by stating the degree of development of the components of social capital. Besides this, it is aimed to measure the effectiveness of non-governmental organizations based on volunteerism in generating of social capital. In the first chapter of the study, the concept of social capital and the components are defined and the relation of social capital with the democracy is emphasized. In the second chapter, in political culture of Turkey through historical perspective, the perception of democracy and civil society is explicated. In the third chapter, the relation of social capital with the democracy in Turkey and the accumulation of social capital due to the data from World Values Survey, in terms of the components of social capital is examined. At the end of this chapter, in order to determine the effectiveness of non-governmental organizations in generating social capital in Turkey, the data obtained from the field research within the context of non-governmental organizations in Denizli are analyzed. In conclusion, there is a general assessment related to literature, analysis and findings. Key Words: Social Capital, Trust, Civic Participation, Social Networks, Civil Society, Non-Governmental Organizations, Social Capital in Turkey.