Murad Paşa'nın (Kuyucu) vakfiyeleri ve vakıf eserleri

Abstract

Murad Paşa (Kuyucu), devşirme olarak girdiği Enderun Mektebi'nden sonra Mısır, Erzurum, Yemen, Trablusşam, Karahisar-i Şarki, Karaman, Kıbrıs, Halep, Şam, Diyarbakır ve Rumeli gibi çeşitli yerlerde idarecilik ve yöneticilik görevlerini üstlenmiştir. I. Ahmet döneminde 11 Aralık 1606/5 Ağustos 1611 tarihleri arasında beş yıl sadrazamlık yapmıştır. Murad Paşa, Osmanlı İmparatorluğu içinde isyan eden asilerin ortadan kaldırılmasında önemli rol oynadığı için Celâli isyanlarını bastırması ile bilinmektedir. Sadrazam veya devlet büyüklerinin hayır amaçlı veya kendi isimlerini yaşatmak amacıyla yaptırdıkları eserlerin Osmanlı mimarisine katkıları önemlidir. Murad Paşa da yönetici olarak görev yaptığı bazı yerlerde ve sadrazamlık döneminde vakıf eserleri yaptırmıştır. Murad Paşa'nın günümüze gelen vakıf eserleri, Erzurum'da Küçük Hamam, Murad Paşa Hamamı ve Murad Paşa Camii, İstanbul'da ise Kuyucu Murad Paşa Külliyesi'dir. Günümüze gelmeyen İstanbul Murad Paşa Sarayı ve inceleme yapılamayan Şam Murad Paşa Bedesteni Murad Paşa'ya ait elde edilen üç adet vakfiyede tespit edilmiştir. Çalışmada, Murad Paşa'ya ait vakfiyelerin ilk defa tercümesi ve vakıf eserleri ile birlikte değerlendirilmesi yapılmıştır. Bununla birlikte Murad Paşa'nın, vakfiyelerinin ve vakıf eserlerinin Osmanlı Tarihi ve Osmanlı Mimarisi bakımından önemine dikkat çekilmiştir.

Murad Pasha (Kuyucu) who initially had enrolled at the Enderun (Palace/Boarding) School as a devshirme had then assumed the governorship and administration of various different provinces as Egypt, Erzurum, Yemen, Tripoli, East Karahisar (Shabin-Karahisar), Karaman, Cyprus, Aleppo, Damascus, Diyarbakir and Rumelia. He had also been the Grand Vizier for five years between December 11, 1606 and August 5, 1611 during Ahmet I Era. Murad Pasha is also known for suppressing the Jelali Revolts as he had played a significant role in annihilating rebels who had revolted within the Ottoman Empire borders. The contribution of architectural structures constructed by the Grand Vizier and statesmen whether in name of perpetuating their legacies or for charity has a significant place in Ottoman architecture. In this respect, Murad Pasha had also constructed waqf foundations in certain places he had been assigned as governor and during his time as a Grand Vizier. Küçük Hammam (Turkish bath), Murad Pasha Hammam and the Murad Pasha Mosque in Erzurum and the Kuyucu Murad Pasha Kulliye (social complex) in Istanbul are waqf foundations pertaining to Murad Pasha that still exist today. Three vakfiye's (deed of trust) involving the Murad Pasha Palace in Istanbul which no longer exists and the Murad Pasha Bedesten (covered bazaar) in Damascus which remains yet to be examined belonging to Murad Pasha have also been discovered. In this study, the vakfiye's pertaining to Murad Pasha have been translated for the first time and have been evaluated together with the waqf foundations. Furthermore, it also draws attention to the importance of Murad Pasha, the vakfiye's and waqf foundations within Ottoman History and Ottoman Architecture.