Kıdem tazminatı fonu Kanun tasarısı çerçevesinde kıdem tazminatı ve muhasebesi

Abstract

19. yy. sanayi devriminden beri çalışanların, işlerin hakları ile işverenlerin maliyetleri azaltma çabası daima çatışmıştır. İşçiler her zaman daha uygun koşullar, daha tatmin edici ücretler, rahat bir emeklilik talebi içerisindeyken; işverenler önemli bir maliyet unsuru olan işçi ücretlerinin azaltılması, maliyetleri bir kademe daha nasıl azaltılabileceği üzerine yoğunlaşmıştır. Türkiye İş Hukuku literatürüne 1936 yılında giren kıdem tazminatı kavramı da işçilerin daha rahat bir emeklilik istekleri ile işverenlerin maliyet düşürme çabaları ile çelişerek günümüze kadar gelmiştir. Kıdem tazminatının niteliği hakkında oldukça çeşitli görüşler bulunmaktayken, Türkiye İş Hukuku'nda zamanla giderek içeriği genişletilen, zaman zaman siyasi bir vaat aracı olan, işçiler açısından önemli bir hak olmuştur. İşveren açısından ise, zamana yayılması gerekirken, tek kalemde yüklü bir biçimde ödenmesi gereken bir maliyet unsuru olmuştur. Bu noktada işverenler azaltılmasını hatta kaldırılmasını savunurken, işçi tarafları korunmasını hatta daha da haklar eklenmesini savunmuşlardır. Kıdem Tazminatı Fonu kavramı bu tartışmalar sonucunda oluşmuştur. Fon kavramı ile kıdem tazminatının maliyet yükü yıllara hatta aylara bölünerek, tek kalemde maliyetleri birden yükselten bir ödemenin önüne geçilmek amaçlanmış; işçi açısından da kıdem tazminatı hakkının devlet güvencesine alınması fırsatı tanınmıştır. Türkiye şartlarında olumsuz sonuçlara yol açacağı tartışmaları da beraberinde gelmiştir. Tez'de kıdem tazminatı fonunun yasalaşması durumda muhasebesinin nasıl yapılması gerektiği üzerine önerilerin yanı sıra, kıdem tazminatı fonunun en önemli tartışma konusu olan prim oranı hakkında bir aktüerya hesaplaması ve duyarlılık analizi hesaplamaları incelenmiştir.

After the industrial revolution, there is a conflict between employees and employers about workers' rights and production costs. Employees always want more suitable working situations, good salary and confortable retirement conditions. In contrast, employers always want fewer salaries which are an important cost item. Severance pay became a main discussion issue in 1936 in Turkish Business Law literature and it has been going on. Since that year, severance pay has been a conflict between employees who want more comfortable retirement conditions and employers who want less productions costs. Severance payment has an important point about labor costs. In Turkish Business Law history, severance pay always rises in favor of employees. But it has an importance about employers that severance pay is a large amount of money for production costs and it has to been decreased. On these discussions, Severance Pay Fund issue has come up. Fund has benefits for employees that the payment has a government guarantee; it has benefits for employers that the large amount of money for production costs are divided by years or months. However, some people argue that severance pay fund became unfavorable situations in Turkish economical conditions. In this thesis, I have studied severance pay fund accounting system when the legislation draft became a severance payment law. Also I studied an actuarial calculation and sensitivity analysis for one of the main discussion issues of severance pay fund premium rate.