Türkiye ve Kazakistan’da yayılış gösteren lilium martagon türü ekstraktlarının bazı biyolojik özelliklerinin karşılaştırılarak araştırılması

Abstract

Bu çalışmada Türkiye ve Kazakistan’da yayılış gösteren Lilium martagon türünün yer altı ve yer üstü kısımlarının toprak, bitki ilişkileri etanol, metanol, aseton ve distile su ekstraktlarının antioksidan, toksik, antihelmint aktiviteleri ile fenolik bileşen kompozisyonları araştırılmıştır. Ekstraktların antioksidan aktivitesi DPPH, ABTS, metal şelatlama etkisi, fosfomolibdenyum, ?-karoten/linoleik asit ve demir indirgeme (FRAP) metotlarıyla belirlenmiştir. Ekstraktlar içerisinde en yüksek toplam antioksidan aktiviteye sahip Türkiye yer altı metanol ekstraktları (%99.28±0.77) olmuştur. Ayrıca toplam fenolik, flavonoid ve tanen madde miktarları da Folin-Ciocalteu, alüminyum klorür ve vanilin reaktifi kullanılarak tespit edilmiştir. Bitkinin fenolik bileşenleri HPLC yöntemi ile tayin edilmiştir. Her iki ülke örneklerinde en yüksek fenolik bileşen kafeik asit olmuştur. Brine shrimp (Artemia salina L.) letalite testi ile ekstraktların olası toksik etkisi incelenmiştir. En yüksek sitotoksik etkiyi 64.43 ?g/mL LC50 değeri ile Türkiye yeraltı etanol ekstraktı göstermiştir. Antihelmint aktivite testi parazit nematod ile dört farklı dozda yapılmıştır ve ölüm süreleri kaydedilmiştir. En etkili ekstrakt en kısa zamanda (11 dk) ölüm veren Kazakistan yer üstü ekstraktı olmuştur. Bunlara ilaveten distile su ekstraktlarının sıçanların kan örnekleri üzerindeki etkileri de değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre bitki ekstraktı verilen gruplarda ALT ve ALP değerleri artış göstermiştir. Bitki ve toprak örnekleri alınarak, bu örneklerde toprak ve bitki analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucu Türkiye topraklarının orta kuvvetli asit, az kireçli, tuzsuz, organik maddece orta seviyede, mineralce zengin; Kazakistan toprakları ise hafif alkali, tuzsuz, az kireçli, organik madde ve mineralce zengin toprakları olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma sonuçlarının gıda, eczacılık, alternatif tıp ve doğal tedavi gibi birçok alanda doğal ürünlerin kullanılmasına yönelik son zamanlarda artan araştırmalara katkı sağlayacağına inanılmaktadır.

In this study, showing the distribution in Turkey and Kazakhstan antioxidant, toxic, antihelmint activities and phenolic component compositions, soil, plant relations ethanol, methanol, acetone and distilled water extracts of underground and above ground parts of Lilium martagon species of were investigated. The antioxidant activity of the extract was determined by DPPH, ABTS, metal chelating, phosphomolybdenum, ?-carotene/linoleic acid and ferric reducing power (FRAP) assays. The highest total antioxidant activity among extracts were found Turkey underground methanol extract (99.28±0.77%). Total phenolic, flavonoid and tannins contents of each extract were also investigated by using both Folin-Ciocalteu reagent, aluminium chloride and vanillin reagent. Phenolic compounds compositions of plants were determined by HPLC method. Caffeic acid was the highest phenolic component in both countries examples. The brine shrimp (Artemia salina L.) lethality test was used to screen for the possible toxic effect of the extracts. Turkey underground ethanol extract demonstrated highest cytotoxic effect with the 64.43 ?g/mL LC50. Antihelmintic activity test was performed with parasitic nematodes in four different doses and death times of parasitic nematodes were recorded. The most effective extract was Kazakhistan above ground which gave death the shortest time (11 min). The effects on rat blood tissues of distilled water extracts species were determined. According to the results, plant extract treated group increased ALT and ALP values. Soil and plant analysis were performed in these samples plants and soil samples were taken from where the plants were collected. The analysis result of acid medium of Turkey's soil, less lime, without salt, medium in organic matter, mineralrich; Kazakhstan's soil is slightly alkaline, without salt, less calcareous, rich in organic matter, mineral rich soils. It is believed that the results of this study will contribute to recently increasing research on using natural products in many areas such as food, pharmacy, alternative medicine and natural therapy.