Kırgız Türkçesinde yansıma kelimeler

Abstract

Yansıma kelimeler Kırgız Türkçesinin söz varlığı içinde önemli bir yere sahiptir. Kırgız Türkçesinde yansımalar genellikle ses yansımalı kelimeler (tabış tuurandı sözdör) ve biçim yansımalı kelimeler (eles tuurandı sözdör) olarak iki başlık altında incelenmektedir. Ses yansımalı kelimeler doğadaki her çeşit sesleri taklit etme yoluyla ortaya çıkar. Biçim yansımalı kelimeler ise görünüm ve hareketleri tasvir etme yoluyla ortaya çıkmaktadır. Bu tür kelimelere konuşma dilinde oldukça sık rastlanır. Aynı zamanda yansımalar edebi eserlerde, halk hikayelerinde, destanlarda, atasözleri ve deyimlerde de sık kullanılırlar. Çünkü yansımalar herhangi bir düşünceye netlik kazandırır ve anlatıma canlılık katarlar. Yansımalar ses, şekil, görev, fonksiyon ve işleyiş açısından düzenli bir yapıya sahiptir. Bu yapılar Kırgız Türkçesinde bağımsız ve ayrı bir kelime grubunu oluşturmuştur. Onlar ses, şekil ve anlam bakımından pek çok özelliği bünyesinde taşırlar. Bu çalışmada Kırgız Türkçesine özgü yansıma kelimelerin üzerine durulmaktadır. Yansımalar ses bilgisi ve yapı bilgisi açısından incelenmektedir. Kırgız Türkçesindeki yansıma kelimeler bir yandan incelenirken diğer yandan da derlenmektedir. Toplanmış olan bu yansıma kelimeler Türkçe karşılıkları ile beraber çalışmamızın “sözlük” bölümünde tekrar yer almaktadır.

Onomatopoiec words have an important place in the vocabulary of Kyrgyz Turkish. Onomatopoeic words in Kyrgyz Turkish analyzed into two categories as Sound Onomatopoeic Words and Shape Onamatopaeic Words. Sound onomatopoeic words emerge through mimicking all kinds of sounds in nature. Shape Onomatopoeic words appear by depicting apperances and movements. These words are very common in spoken language. Also used in literary works, folk tales, epics, proverbs and idioms. This is because it gives clarity to any thought and adds vitality to the narration. Onomatopoeic words have regular structure in terms of sound, shape, task, function and operation. These structures formed an independent and seperate word group in Kyrgyz Turkish. They have many features in terms of sound, shape and meaning. This study focuses on onomatopoeic words specific to Kyrgyz Turkish. They have been examined in terms of phonetics and structure knowledge. Onomatapoeic words in Kyrgyz Turkish were examined on the one hand and collected on the other. These words are included in the in the “dictionary” sections of our study with their Turkish equivalents again.