Şeyhülislam Feyzullah Efendi ve Mülazemet sistemi

Abstract

Bu çalışmanın iki amacı vardır. İlk amacı Feyzullah Efendi’nin şeyhülislamlık döneminde mülazemet sisteminin işleyişini analiz etmektir. İkinci amacı Feyzullah Efendi’nin sistemin işleyişine müdahale edip etmediğini araştırmaktır. Çalışmanın ana kaynakları 1692-1704 yılları arasında tutulmuş dokuz adet mülazım ruznamçe defteridir.Tez, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümü, konunun takdimi, literatür değerlendirmesi ve tezde kullanılacak kaynakların analizi şeklinde alt başlıklardan oluşmaktadır. Birinci bölümde II. Mustafa’nın biyografisi ele alınmıştır. İkinci bölümde II. Mustafa döneminde şeyhülislam Feyzullah Efendi ve kazaskerlerin bulunduğu ilmiye idaresi hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde, 1692-1704 yılları arasında mülazemet sisteminin işleyişi açıklanmış, mülazemet yollarının mesleğe girişteki oranları ve ilmiye mesleğine giren mülazım sayıları araştırılmıştır. Dördüncü bölümde ise 1692-1704 yılları arasındaki mülazımların sosyal tabanları incelenerek bu veriler önceki dönemler ile karşılaştırılmıştır.

There are two purposes of this study. The first aim is to analyse the functioning of the mülâzemet system during tenure of Feyzullah Efendi as şeyhülislam. The second goal is to examine whether Feyzullah Efendi had intervened in the functioning of system or not. Nine Rûznâmçe registers of kadıasker, kept between 1692 and 1704, constitute the primary sources of the study. The thesis constitutes of an introduction and four chapters. The introduction part comprise of sub-divisions, including the presentations of the subject, the literature review and an analysis of the sources used in the thesis. In the first chapter, treats the biography of Mustafa II. The second chapter gives, information regarding the ilmiyye profession to which şeyhülislam Feyzullah Efendi and kadıasker were part of during the reign of Mustafa II. Teh third chapter explain the functioning of mülâzemet sistem between 1692 and 1704, and inquires the proportion of mülâzemet paths entry into the ilmiyye profession. The fourth chapter examines teh socila bases of mülâzıms between 1692 and 1704 and compares these data with the previous periods.