OECD ülkelerinde Balassa Samuelson hipotezinin test edilmesi

Abstract

Hem ülke ekonomisinin iç ve dış dengesini etkileyen önemli bir gösterge olması yönüyle hem de son yıllarda ülkeler arasında büyük artış gösteren ticari ve finansal akımlar nedeniyle, reel döviz kuru hareketleri ve bu hareketlerin uzun dönemde hangi faktörler tarafından belirlendiği, ülke ekonomileri için önem arz eden konulardan biridir. Balassa-Samuelson hipotezine göre reel döviz kuru hareketleri, ticarete konu olan ve ticarete konu olmayan sektörlerin verimlilik farklılıklarından kaynaklanmakta, ticarete konu olan sektörlerdeki göreli verimlilik artışları ülke parasının reel olarak değer kazanmasına yol açmaktadır. Bu tez çalışmasının amacı, ülkelerin reel döviz kuru hareketlerinin açıklanmasında Balassa-Samuelson hipotezinin geçerliliğini, 25 OECD ülkesi ve 1990-2016 dönemini kapsayan geniş bir panel veri seti kullanarak analiz etmektir. Bu amaçla, göreli verimliliğin reel döviz kuru üzerindeki etkisi, panel veri analizinde önemli rol oynayan ülkelere ve zamana özgü gözlemlenemeyen etkileri, ülkeler arasındaki heterojenliği, modellerin dinamik yapısını ve yatay-kesit bağımlılığını dikkate alan panel veri tahmin yöntemlerinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Havuzlanmış Ortalama Grup Panel ARDL tahmin sonuçlarına göre, ülkelerin ticarete konu olan sektörlerinin göreli verimliliği arttıkça, ülke parası reel olarak değer kazanmaktadır. Diğer yandan, ülkelerin maruz kaldığı ortak küresel şokların neden olduğu yatay-kesit bağımlılığını dikkate alan kesitsel olarak genişletilmiş panel ARDL modeli tahmin sonuçlarına göre ise göreli verimliliğin reel döviz kuru üzerindeki etkisi negatif ve istatistiksel olarak anlamlı değildir. Dolayısıyla, Balassa-Samuelson hipotezini OECD ülkeleri için destekleyen güçlü sonuçlara ulaşılamamıştır. Göreli üretkenliğin reel döviz kuru üzerindeki pozitif etkisinin, ülkelerin maruz kaldığı ortak küresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmış olabileceği sonucuna varılmıştır.

Being an important indicator affecting internal and external balance of countries and also due to the massive increase in international trade and financial flows in recent years, real exchange rate movements and its long-term determinants have been one of the important issues for economies. According to Balassa-Samuelson hypothesis, real exchange rate movements realize mainly due to productivity differences between tradable and non-tradable sectors. An increase in the relative productivity of tradable sector leads to a real appreciaition in country’s currency. The main purpose of this thesis is to analyze whether the Balassa-Samuelson hypothesis is valid using a panel data set covering 25 OECD countries and the period 1990-2016. The effect of relative productivity on real exchange rate is examined employing panel data estimators which account for unobserved individual and time effects, country heterogeneity, dynamic behavior and crosssection dependency. According to the Pooled Mean Group (PMG) estimation results, country’s currency appreaciates as the productivity of tradable sector increases. However, when we control the cross-section dependency that arises due to common global shocks by using Cross-sectionally Augmented Panel ARDL estimator, the effect of relative productivity on real exchange rate is negative and not statistically significant. Consequently, according to the empirical analysis of this thesis, Balassa-Samuelson hypothesis cannot be robustly supported for OECD countries. It can be argued that the positive relationship between relative productivity and real exhange rate can arise due to common global effects.