Asimetrik bilgi teorisi çerçevesinde işlem hacmi ve fiyat değişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Borsa İstanbul örneği

Abstract

Geleneksel finansa yöneltilen en önemli eleştirilerden birisi, eşit ve tam bilgi varsayımına yöneliktir. Son yıllarda, ekonomideki tüm aktörlerin piyasayı etkileyen tüm bilgilere aynı anda sahip olduğu varsayımına şüpheyle bakılmaya başlanmıştır ve bunun sonucunda Asimetrik Bilgi Teorisi ortaya çıkmıştır. Hisse senetlerinin volatilitesi ile işlem hacmi arasındaki ilişkinin tanımlanması piyasadaki bilgi akışını tespit etmek açısından çok önemlidir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul’da işlem hacmi ile fiyat değişimleri arasındaki ilişkinin yönü ve derecesi, “Firma Büyüklüğü” göstergesine göre tahmin edilmiş ve söz konusu ilişkideki asimetrinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada veri seti olarak 19 Mart 2018 – 17 Mart 2020 tarihleri arasında, Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren 99 firmanın günlük kapanış fiyatları ile işlem hacmi tutarları kullanılırken, günlük verilerdeki değişen varyans sorunu sebebiyle ve söz konusu ilişkideki asimetrinin ortaya çıkarılabilmesi adına EGARCH Modeli uygulanmıştır. Analizlerin sonucunda işlem hacmi ve fiyat değişimleri arasında fiyattan hacme doğru tek yönlü güçlü bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu ilişkinin derecesinin, fiyat dalgalanmaları en az olan “Orta Firmalar” portföyünde en güçlü iken, fiyat dalgalanmaları en yüksek olan “Büyük Firmalar” portföyünde en zayıf olduğu ortaya konmuştur. Ek olarak hisse senedi fiyatlarındaki volatilitede, fiyatların artış ve azalış durumlarında bir asimetrinin mevcut olduğu çalışmanın bulguları arasındadır.

One of the most important criticisms to the traditional finance is toward the equal and complete information hypothesis. In recent years, assumption that all players in an economy has entire information which effects the market, has been started to be suspicious and by the result of this, the Theory of Asymmetric Information has been put forward. Defining the relationship between volatility of stock prices and trading volume is crucial on the account of determining the information flow in a stock market. This study investigates the direction and degree of relationship between trading volume and price changes in Borsa Istanbul according to the “Firm Size” indicator and it is aimed to show the asymmetry in this relationship. In the research, daily closing prices and trading volume of 99 firms are used based on Borsa Istanbul data between the dates of 19 March 2018 - 17 March 2020. Also, EGARCH Model is applied on analysis in order to solve heteroskedasticity problem of daily data and reveal the asymmetry in the mentioned relationship. As a result of study, it is determined that there is a strong one-way relationship from price changes to transaction volume. Moreover, degree of this relationship is shown to be the strongest in the “Middle Firms” portfolio which has the lowest price fluctuations and the weakest in the “Large Firms” portfolio with the highest price fluctuations. In addition, presence of an asymmetry of the volatility in increase and decrease of prices is among the findings of the study.