Aizanitis Bölgesi mezar taşları

Abstract

Aizanitis Bölgesi olarak adlandırılan Aizanoi kenti territoryumu mezar taşları açısından zengin veriler barındırmaktadır. Ancak daha önceki yıllarda yapılan çalışmalar hem bölgenin kapsadığı alan hem de mezar steli tipolojisi açısından boşluklar barındırmaktadır. Bu nedenle malzemenin toplu olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. MÖ 2.yy.dan itibaren Aizanitis Bölgesinde görülen mezar stelleri dikdörtgen gövdeli ve üçgen alınlıklıdır. Ancak MS 1.yy.ın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan kapı biçimli mezar stelleri bölge için karakteristik özellikler barındırmaktadır. Genellikle dört panele ayrılmış kapılarda sol üst kapı panelinde çiçek, sağ üst panelde kilit ve alt panellerde baklava dilimi içinde kapı tokmağı şeması Aizanitis Bölgesi için karakteristiktir. MS 2.yy.ın ilk çeyreğinden sonra kentin ekonomik olarak en güçlü zamanlarını yaşadığı dönemde ortaya çıkan Suriye tipi alınlıklı mezar stelleri ile beraber steller üzerinde gördüğümüz bezeme unsurları zenginleşmiştir. Genel olarak mezar stelleri üzerindeki süslemeler kişinin yaşarken ki onurlu hayatı ve öldükten sonra nasıl hatırlanmak istediği ile ilgilidir. Erkek mezar stelleri üzerinde gördüğümüz aslanlar ve kartallar Aizanoi’da bulunan Meter Stuenene kutsal alanı ve Zeus Tapınağı ile alakalı olmasının yanı sıra güç sembolleridir. Kadına dair olarak karşımıza çıkan ayna, tarak ve kalathos gibi objeler ise kadının günlük yaşantısına işaret etmesinin yanında ailesine sadık, onurlu bir yaşam sürdüğünün simgesidir. Eşler ve diğer aile bireyleri için yapılmış çift veya daha fazla sayıda mezar steli geleneği Aizanitis Bölgesi’nde çevre kentlere göre daha fazla rastlanmaktadır. Bununla birlikte gelen Suriye tipi alınlıklarda bir tarafta avlanan erkek aslan ve diğer alınlıkta beslenen dişi aslan kombinasyonu Aizanitis Bölgesi’ne özgü en önemli bezeme öğesidir.

The territory of the city of Aizanoi, called the Aizanitis Region, contains rich data in terms of gravestones. However, the studies carried out in previous years contain gaps both in terms of the area covered and the typology of the grave stele. Therefore, the material needs to be evaluated collectively. The grave steles seen in the Aizanitis Region since the 2nd century BC have a rectangular body and a triangular pediment. However, the door-shaped grave steles that emerged from the second half of the 1st century AD have characteristic features for the region. Typically, for doors divided into four panels, the flower on the upper left panel, the lock on the upper right panel, and the knocker lozenge scheme on the lower panels are characteristic for the Aizanitis. After the first quarter of the 2nd century AD, the Syrian-type pediment tomb steles that emerged during the period when the city experienced the strongest economic times, and the decoration elements that we saw on the steles were enriched. In general, the decorations on the grave steles are related to the dignified life of the person living and how he wants to be remembered after his death. The lions and eagles we see on male tomb steles are related to the Sanctuary of Meter Steunene in Aizanoi and the Temple of Zeus, as well as symbols of power. The objects such as mirrors, combs and kalathos that we encounter in relation to women are a symbol of a loyal and honorable life as well as pointing to the daily life of the woman. Couple or more grave stele traditions for spouses and other family members are more common in the Aizanitis Region than in neighboring cities. However, the combination of male lion hunted on one side and female lion fed on the other pediment in the Syrian type pediments is the most important decoration element of the Aizanitis Region.