Matrah aşindirma ve kâr kaydirma çok tarafli sözleşmesi’nin Türkiye’nin çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarina etkileri

Abstract

Küreselleşmenin etkisiyle artan uluslararası ekonomik faaliyetler bir yandan ulusal vergi sistemlerinin etkileşimini, diğer yandan bu etkileşimden kaynaklanan çatışmaları doğurmuştur. Özellikle sınır ötesi faaliyet gösteren şirketlerin vergi kaçırma ve vergiden kaçınma eğilimlerinin yaygınlaşmasıyla ülkelerin vergi kayıplarına maruz kalması ülkeler nezdinde endişelere neden olmuştur. Ülkeler daha önce olmadığı kadar vergide her türlü iş birliğine açık olmaya başlamıştır. Tek taraflı çabaların ulusal sınırları aşan sorunları çözmede yeterli olamadığı iyice belirginleşmiştir. Mevcut uluslararası vergi sisteminin ileri düzeyde vergi iş birliklerinin ve ülkeler arasında eşit ve adil rekabet şartlarının oluşturulmasındaki yetersizliği sisteme yönelik etkin bir güncelleme gereğini ortaya çıkarmıştır. 1920’lerden itibaren sarf edilen çok taraflı çabaların ürünü olan model vergi anlaşmaları her ne kadar ikili vergi anlaşmaların akdedilmesinde referans olarak alınsalar da bağlayıcı değillerdir. Bu nedenle sayısı üç binin üzerinde olan çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarını (ÇVÖA) hızlı ve eş zamanlı biçimde değiştirebilecek bağlayıcı çok taraflı bir sözleşmenin uluslararası vergi sistemi üzerindeki dönüştürücü etkilerine ihtiyaç oluşmuştur. Son dönemde G20 ve OECD üyesi ülkeler öncülüğünde geliştirilen Matrah Aşındırma ve Kâr Kaydırma (BEPS) Projesi ve özellikle projenin bağlayıcı çok taraflı sözleşmesiyle ülkeler yeni uluslararası vergi standartlarıyla tanışmışlardır. Bu yeni standartların uluslararası vergilendirme rejimini derinden etkileyeceği beklenmektedir.Bu bağlamda çalışmanın amacı, BEPS’in engellenmesine dair çok taraflı sözleşmeden doğan yükümlülükler karşısında Türkiye’nin konumunu ve yaklaşımını inceleyerek, sözleşmenin ÇVÖA’larına ve çok uluslu şirketlerine olan etkileri ve yansımalarıyla birlikte Türkiye için önemini ortaya koymaktır.

International economic activities increasing in consequence of globalization have given rise to the interaction of national tax systems as well as to the conflicts arising from this interaction. Particularly, the increasing tendency of tax evasion and tax avoidance of multinational companies and the fact that countries are exposed to tax losses have induced concerns among countries. Countries have started to resort to all kinds of collaboration concerning tax, as never before. It has become obvious that unilateral efforts are not sufficient to solve problems crossing national borders. The insufficiency of the current international tax system in advanced tax collaboration and in composing equal and fair competition conditions among countries has proven the fact that there is a need for an effective update of the current system.The fact that model tax agreements, which are the products of multilateral efforts put in since the 1920s, are taken as a reference for the conclusion of bilateral tax agreements does not mean that these models are binding. Consequently, there has occurred a need for the transformative effects of a binding multilateral convention on the international tax system, which would rapidly and simultaneously alter the existing double taxation agreements (DTAs), the total number of which exceeds three thousand. With Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) Project and particularly its binding multilateral convention, developed by G20 and OECD member countries, countries all around the world were acquainted with new international tax standards. It is expected that these new standarts will deeply change the landscape of international tax rejime. In this context, the purpose of the study is to put forth the effects and repercussions of multilateral convention to prevent BEPS on Turkey’s DTAs and multinational companies as well as its importance for Turkey by revealing the position and approach of Turkey towards the obligations which have been taken from the convention.