Denizli honaz ilçesinde yaşayan toplumun evde bakım gereksinimi, karşılanma düzeyi ve etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: EBH ülkemizde henüz yeni yeni yapılanmaya, gelişmeye başlayan hizmetlerdir. Yaşlı nüfusun artışı ile daha da önem kazanacaktır. Bu alanda topluma dayalı çalışmalar son derece az sayıdadır. Bu çalışma ile araştırılan toplumda EBG boyutu ve karşılanma düzeyinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Yöntem: Kesitsel bir araştırmadır. Araştırmanın evreni Denizli İli Honaz İlçesi sınırları içinde yaşayanlardır. Honaz yaklaşık 30 bin nüfuslu Denizli’ye 18 km mesafede bir ilçedir. Eğitim araştırma bölgesi olma nedeniyle bu ilçe seçilmiştir. Araştırma evreni temsil edebilen bir örneklemde yapılmıştır. Minimum örneklem büyüklüğü (p=0,125 (Türkiye nüfusunun özürlü sıklığı %12,5 esas alınmıştır) q=0.875 ve d= 0,02 alınarak) 1036 kişi olarak bulunmuştur. Çalışma hane bazlı yapılması planlandığından 1036 rakamı ortalama hane halkı büyüklüğü olan 5’e bölünerek minimum örneklem büyüklüğü 208 hane, optimum örnek büyüklüğü ise 416 hane olarak hesaplanmıştır. Veriler haneler gidilerek araştırmacı tarafından birebir görüşme yöntemiyle ve anket aracılığıyla 10 Ağustos-15 Ekim 2010 tarihleri arasında toplanmıştır. Ankette sosyo demografik özellikler, sağlık hizmetlerinden yararlanmaya ait bilgilerin yanı sıra kişilerin Katz indeksi GYA, YGYA ve fonksiyonel sağlık örüntüsünü değerlendiren sorular bulunmaktadır. Elde edilen veriler SPSS(ver.10.0) programıyla analiz edilmiştir. Sayısal verilerin değerlendirmesinde ki-kare testi, çoklu analizde lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Örnekleme çıkan 416 hanenin 406’sına (%98) ulaşılmıştır. Bu hanelerde 1465 kişi yaşamaktadır. Bu kişilerin %16’sının sağlık güvencesi bulunmamaktadır. Örneklem grubunda 65 yaş üzeri nüfus %9, engelli birey %4.5, kronik hastalığı olan % 19.2, kanser tanısı olan %0,5 olarak bulunmuştur. Çalışmamızda incelenen toplumda halen EBG olan 54 kişi saptanmıştır(%3,7). Saptanan EBG kadınlarda (%4,5) erkeklere (%2,9) göre daha yüksektir. EBG olan kişilerden sadece 7 kişi(%13) kurumsal EBH almıştır. Saptanan EBG’nin yaklaşık 1/3’ü “Temel GYA’da”, 2/3 ise sadece “yardımcı GYA de bağımlı ” tarzındadır. Temel GYA’da bağımlılık kadınlarda %1,4 erkeklerde %1,2 oranındadır Sonuç: Yaklaşık %3,7 oranında EBG vardır. Engelilik, kronik hastalığa sahip olma ve parçalanmış ailede olmanın bağımlılık üzerine etkili faktörlerdir. Purpose: Home care services (HCS) are recently structuring and developing in our country. It will gain more importance with the increase of elder population. Community-based studies in this area is extremely limited. With this study, it was aimed to assess the size and coverage ratio of home care requirements (HCR) in the investigated population. Method: It is a cross-sectional study. The population of the study is the population living with in the Honaz county of Denizli city. The population of Honaz is about 30 thousand people in a town 18 km from Denizli. This district was choosen because of research in education . The study was made on a sample representing the population. Minimum sample size was found to be 1036 people (p=0.13 (the frequency of the disabled in Turkish population is taken 13%) q=0.87 and d=0.02). As the study is planned to be house based, 1036 is divided to 5 which is the mean household size to find the minimum sample size to be 208 houses and the optimum sample size was calculated as 416 houses. The data was collected by the researcher with one-to-one interviews by visiting the houses between August 10th and October 15th, 2010 using the prepared questionnaire. The questionnaire consists of questions on information about socio-demographic properties and benefiting from heath services besides the questions on Katz index activities of daily live(ADL), assist activites of daily living (AADL) and functional health pattern. The obtained results are evaluated by using SPSS (v10) software. Chi square test and Logistic regression analysis were used in the evaluation of the data. Results: 406 (98%) of the 416 sample houses were reached. 1465 people live in these houses. 16% of these people have no health insurance. Population above age 65 is 9.0%. The rate of the disabled is 4.5%, rate of chronic diseased is 19.2% and cancer diagnosed is 0.5% in the sample group. In the population investigated in our study, 54 (3.7%) people with home care requirement (HCR) were detected. The HCR is higher in females (4.5%) than in males (2.9%). Only 7 of the people with HCR received HCS(13.0%). About 1/3 of the detected people with HCR is dependent on daily living activities while 2/3 of them is dependent on assis daily living activites . The rate of dependent on daily living activities is 1.4% in females and 1.1% in males. Conclusion: The rate of HCR is 3,7%. Disability, fragmented familiy life and with chronical disease are affected factors on dependent.