Özel eğitim okullarında çalışan okul yöneticileri ve öğretmenlerin motivasyonunu etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırmada, özel eğitim okullarında görev yapan okul yöneticileri ile öğretmenlerin motivasyonun etkileyen faktörlere ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada “tarama modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2020–2021 Eğitim-Öğretim yılı Denizli İi Merkezefendi ve Pamukkale ilçesindeki özel eğitim okul ve kurumlarında görev yapan okul yöneticileri ile öğretmenler oluşturmaktadır. “maksimum çeşitlilik” örnekleme yöntemiyle bulunduğu yer, öğrenci ve veli profili açısından birbirinden farklı 50 okul yöneticisi ve öğretmen araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından literatür taranarak ve uzman görüşü alınarak oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin motivasyonunu etkileyen yönetim ilişkilerine ilişkin görüşlerinin genellikle olumlu olduğu ve bunu duruma göre değiştiğini belirtenlerin izlediği görülmüştür. Okul yöneticileri ile öğretmenlerin motivasyonu velilerle ilişkiler bağlamında olumlu ilişkilerin, işbirliğinin ve iletişimin başat faktör olduğu görülmüştür. Okulun fiziksel imkânların yeterliliğinin motivasyonu olumlu etkilerken yetersizliğinin de motivasyonu olumsuz etkilediği saptanmıştır. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin motivasyonlarını etkileyen meslektaşlarından kaynaklanan faktörlerin başında olumlu ve motivasyonu arttıran etkenlerin başat faktör olduğu ve meslektaşlar arasında çok iyi düzeyde ve motivasyonu olumlu etkileyen faktörlerin olduğu tespit edilmiştir. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin motivasyonunu mevzuatın yetersiz olması, belirsizliklerin olması ve boşlukların bulunması ve faklı öznel yorumlamaların olumsuz etkilediği görülmüştür. Okul yöneticileri ile öğretmenlerin motivasyonunun yükselmesi için paydaşların işbirliğinin üst düzeyde olması, liyakatli yönetici ve öğretmenlerle çalışmaları, kendilerine değer verilmesi, mevzuatın paydaşların katılımıyla ve yeterli olması, donanım ve donatımın tam olması, işlerin sistematik şekilde devam etmesi ve özlük haklarının iyileştirilmesi gerektiği ileri sürülmüştür. İstenen ve önerilen şeylerin şahsi istemlerden ziyade sistemsel ve sürecin rahat işlemesine yönelik olduğu görülmektedir.