Yaşlı bireylerin sağlığı geliştirmeye ilişkin algı ve deneyimleri: Nitel bir çalışma

Abstract

Bu araştırma, yaşlı bireylerin sağlığı geliştirmeye ilişkin algı ve deneyimlerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, İstanbul Avrupa Yakası’nın üç ayrı ilçesinde bulunan, Prof. Dr. Kamile Şevki Mutlu Aile Sağlığı Merkezi (Sultangazi), Esenler 1 No’lu Aile Sağlığı Merkezi ve Başakşehir 19 No’lu Aile Sağlı Merkezi’nde yapılmıştır. Araştırmaya 65 yaş ve üstü 22 yaşlı birey katılmıştır. Araştırma fenomenolojik tipte niteliksel bir araştırmadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak tanıtıcı özellikler formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından yüz yüze derinlemesine görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma için etik onayı, kurum izinleri ve katılımcıların onamı alınmıştır. Görüşmeler katılımcıların izni dahilinde ses kayıt cihazı ile kaydedilmiştir. Görüşmeden elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Veriler yedi ana tema altında toplanmıştır: Dikkat ediyorum, sağlığımı yönetemiyorum, gelecek kaygısı, zorunda kaldım, iyi ki varlar, olanağım yok, çok daha iyiyim. Yaşlı bireyler sağlığı geliştirmenin sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, stresten uzak durma ve sağlık kontrollerini yaptırmakla mümkün olabileceğini ifade etmişlerdir. Sağlığı geliştirici davranışlarla ilgili deneyimlerini yürümeye çalışıyorum ve yeme içmeme dikkat ediyorum şeklinde ifade etmişlerdir. Yaşlı bireyler sağlığı geliştirici davranışlara engel olarak spor yapacak tesislerin olmaması ve ekonomik güçlükleri dile getirmişlerdir. Yaşlı bireylerin tamamına yakını aile üyelerinden ve çevrelerinden gördükleri desteğin, sağlığı geliştirmek için etkili olduğunu belirtmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, yaşlı bireylerin sağlığı geliştirmeye ilişkin algı ve deneyimlerinin değerlendirilmesi gerekir. Algı ve deneyimleri doğrultusunda sağlığı geliştirici davranışlar için desteklenmeleri önerilebilir.

This research was carried out to determine the perceptions and experiences of elderly people regarding health promotion. The research was conducted in three different districts of Istanbul European Side; Prof. Dr. Kamile Şevki Mutlu Family Health Center (Sultangazi), Esenler Family Health Center No.1, and Başakşehir No.19 Family Health Center. 22 elderly individuals aged 65 and over have participated in the study. It is a qualitative and phenomenological study. In the study, descriptive features form and semi-structured interview form are used as a data collection tool. The data was gathered using face to face interview technique by the researcher. Ethics approval, institutional permits, and consents of the participants were obtained for the implementation of the study. Interviews were recorded by the voice recorder with the permission of the participants. The data obtained from the interviews were evaluated by the content analysis method. The data has seven main themes: I pay attention, I cannot manage my health, future anxiety, I had to, I am glad I have them, I have no means, I am much better. Elderly individuals stated that improving health can be achieved with healthy nutrition, physical activity, avoiding stress, and having health checks. They stated that their experiences of health-promoting behavior as “going for a walk” and “paying attention to the diet”. Elderly individuals stated that the lack of sports facilities and economic difficulties as “an obstacle” to health-promoting behavior. Almost all of the elderly people stated that the support they receive from their family members, friends and acquaintances is effective in improving health. In line with these results, the perceptions and experiences of elderly individuals of health promotion should be evaluated. Regarding their perceptions and experiences, supporting the elderly for health-promoting behavior may be suggested.