Kronik hastalığı olan bireylerin öz bakım yönetimi ile bakım veren aile üyelerinin bakım yükü arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma kronik hastalığı olan bireylerin öz bakım yönetimi ile bakım veren aile üyelerinin bakım yükü arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla gerçekleştirilen tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini Burdur Devlet Hastanesi dahili birimlerinde, Ekim 2018 ile Eylül 2019 tarihleri arasında yatan, kronik hastalığı olan 235 hasta ve bakım veren aile üyeleri oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Hastaya Ait Tanıtıcı Bilgi Formu, Barthel İndeksi ve Bakım Verene Ait Tanıtıcı Bilgi Formu, Kronik Hastalıklarda Öz bakım yönetimi Ölçeği ve Bakım Verme Yükü Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPPS 25 istatistik paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı bulgular ortalama, standart sapma, ortanca, minimum, maksimum, dağılım aralığı çeyrekler arası aralık ve Cronbach Alfa testi ile değerlendirilmiştir. İki grup arasındaki farklılıklar Mann Whitney U testi ile üç ve daha fazla grup karşılaştırması ise Kruskal Wallis Testi ile analiz edilmiştir. Sürekli değişkenler arasındaki ilişki Spearman Korelasyon Katsayısı ile değerlendirilmiştir. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Kronik Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi Ölçeği’nin ortalaması 114.38±19.48, öz koruma alt boyutunun ortalaması 67.99±12.60, sosyal koruma alt boyutunun ortalaması ise 46.38±10.33’tür. Bakım Verme Yükü Ölçeği puan ortalaması 31.74±14.95 olarak bulunmuştur. Hastanın öz koruma, sosyal koruma ve genel Kronik Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi Ölçeği puanları ile bakım veren bireyin bakım yükü puanı arasındaki ilişkiye bakıldığında öz koruma ve genel Kronik Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi Ölçeği ile ilişki bulunmazken (p>0.05) sosyal koruma ile pozitif yönlü zayıf ilişki bulunmaktadır (p<0.05). Bakım yükünü önlemeye yönelik girişimler planlanırken, hasta ve bakım verenin özellikleri göz önünde bulundurulması önerilmektedir.

This study was conducted to determine the relationship between the self care management of patients with chronic disease and the caregiver burden of family member. This cross-sectional and correlational study was carried out in a university hospital in Denizli, Turkey. The sample have been chosen from the patients and their family-member caregivers who hospitalized in Burdur Public Hospital between October 2018 and September 2019. Data were collected using Patient Information Form, the Barthel Index, Caregiver Information Form, The Self-Care Management Scale in Chronic Illness and The Burden Interview. All collected data has been analyzed via SPPS 25 statistics software tool. In the analysis of descriptive data, number, percentage, mean, standard deviation, median, minimum, maximum, range, interquartile range were used. In determining the difference between the groups in terms of dependent variables, Mann Whitney U and, Kruskal Wallis Test were used. Spearman Correlation Coefficient was used to define relation between continuous variables. Level of Statistical Significance is assumed as p < 0.05. The mean scores of The Self-Care Management Scale in Chronic Illness were 114.38±19.48, the mean of Self-Protection Subscale was 67.99±12.60, the mean of Social-Protection Subscale was 46.38±10.33. Burden Interview mean was found as 31.74±14.95 in scope of the study. The burden Interview has no any relation with self-protection as well as The Self-Care Management Scale in Chronic Illness (p>0.05). There was a statistically significant weak and positive relationship between social-protection and the caregiver burden of family members (r=-0.399, p<0.01). It is recommended to consider the characteristics of the patient and the caregiver while planning the interventions to prevent caregiver burden.