Vezîr-i Â’zamin mâli yetkileri

Abstract

Mâliye teşkilatı, tüm devletlerde olduğu gibi Osmanlı Devleti için de önemli bir kuruluş olmuştur. Bu duruma yönelik devlet için gerekli olan Osmanlı devlet hazinesi, Sultan I. Murad Dönemi’nde Halil Hayreddin Paşa’nın önemli gayretleri sayesinde meydana getirilmiştir. Osmanlı Devleti, kuruluştan beri gelir ve gider anlayışına çok önem vermiştir. Zamanla sınırların genişlemesi nedeniyle, mâliye örgütlenmesinde de değişimler meydana gelmiştir. Devletin içerisinde meydana gelen bu çeşitli değişimlerin mâliyeye etkisi de kaçınılmaz olmuştur. Padişahın mutlak vekili olarak, vezir-i â’zamların da Osmanlı mâliyesine ait çalışmaları olmuştur.Tezimizin ilk bölümünde; vezir-i â’zamlığın kuruluşu ve gelişimi ile ilgili bilgiler verilerek zemin oluşturulmuştur. Ayrıca, vezir-i â’zamların mâli alandaki yetkilerinin dışında olan görev ve yetkilerine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise; tez konumuz olan vezir-i â’zamın mâli yetkilerine geçilmeden önce, Osmanlı Devleti’nin mâliye teşkilatına yer verilmiş ve bu şekilde yapılan mâli çalışmaların da niteliği ortaya çıkarılmıştır. Son bölümde yani üçüncü bölümde; tezimizin asıl konusunu da oluşturan vezir-i â’zamın mâli yetkilerine yer verilmiştir. Osmanlı Devleti’nin geçirdiği dönemler içerisinde, sadaret makamında görev alan vezir-i â’zamların yaptıkları mâli çalışma örnekleri ile de tez konumuzun daha anlaşılır olması sağlanmaya çalışılmıştır.

The Mâliye organization was an important institution for the Ottoman Empire as in all other states. The Ottoman state treasury, which is necessary for the state for this situation, was created during the period of Sultan Murad I, thanks to the important efforts of Halil Hayreddin Pasha. The Ottoman State has attached great importance to the understanding of income and expenditure since its establishment. Due to the widening of the borders in time, there have been changes in the organization of the financial district. The effects of these various changes taking place within the state on the finances have also been inevitable. As the absolute deputy of the sultan, the vizier-i â'zams also had works belonging to the Ottoman finance.In the first part of our thesis; The ground was formed by giving information about the establishment and development of vizier-i â'zamlık. In addition, the duties and powers of the viziers outside of their powers in the financial sphere are included. In the second part; Before the fiscal authorities of the vizier, which is our thesis subject, the financial organization of the Ottoman State was included and the nature of the financial studies carried out in this way was revealed. In the last part, in the third part; The financial powers of the vizier-i â'zam, which is also the main subject of our thesis, are included. During the periods of the Ottoman Empire, we tried to make our thesis subject more understandable with the financial work examples of vizier-i â'zams who took office in the office of viziers.