Öznenin dilde ve dil ile tekâmülü: Oruç Aruoba’nin “uzak” adli eseri üzerine Hans-Georg Gadamer’in hermeneutiği temelli bir dilbilimsel inceleme

Abstract

İki aşama olarak tasarlanan bu tez çalışmasının ilk aşamasında Hans-Georg Gadamer’in hermeneutik anlayışı etrafında işlediği “anlamak” ve “yorumlamak” ilişkisi üzerinden bir anlambilimsel anlamlama tanımı yapılmaya çalışılmıştır. Bu yolla hermeneutiğe dayalı bir anlambilimin imkânı araştırılmıştır. Disiplinlerarası eklemleme denemesinin neticesinde birtakım anlambilimsel ölçütlere ulaşılmıştır. Tezin ilk üç bölümünü kapsayan birinci aşamanın “Anlambilim Kavram Alanı” adlı ilk bölümünde “anlam” kavramının felsefe ve bilim tarihi boyunca geçirdiği değişim ele alınmıştır. “Yorumbilim Kavram Alanı” adlı ikinci bölümde ise “hermeneutik” kavramının tarihsel süreçteki gelişimi incelenmiştir. Üçüncü bölümde Anlambilimsel anlamlama ile Gadamer’in hermeneutik anlayışının bir eklemlenmesi yapılmaya çalışılmıştır.Tezin ikinci aşamasında ise elde edilen ölçütler doğrultusunda Oruç Aruoba’nın “Uzak” adlı eserinin “Özlem Çekene Kılavuz” adlı bölümü üzerine örnek bir anlambilimsel inceleme gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. İnceleme sürecinde ele alınan metin alımlayıcı yorumlamaya tâbi tutulmuştur. Yorumlamanın neticesinde metin dâhilindeki sözcükler üzerine tanımlamalar gerçekleştirilerek yeniden anlamlandırmaları yapılmaya çalışılmıştır. Yeniden anlamlandırılan sözcükler için bir sözlük hazırlanmıştır.

In the first stage of this thesis, which was designed as two stages, a semantic signification definition was tried to be made over the relation of "understanding" and "interpreting" that Hans-Georg Gadamer worked around hermeneutics. In this way, the possibility of a semantics based on hermeneutics was investigated. As a result of the interdisciplinary articulation experiment, some semantic criteria have been reached. In the first part of the first phase, which includes the first three parts of the thesis, named "Semantic Concept Field", the change that the concept of "meaning" has undergone throughout the history of philosophy and science has been discussed. In the second part, named "Hermeneutics Concept Field", the development of the concept of "hermeneutics" in the historical process has been examined. In the third chapter, it has been tried to articulate semantic signification with Gadamer's hermeneutic theory.In the second stage of the thesis, a sample semantic study was tried to be carried out on the part named "Özlem Çekene Kılavuz" of Oruç Aruoba's work "Uzak" in line with the obtained criteria. The text handled during the review process was subjected to receptive interpretation. As a result of the interpretation, definitions were made on the words in the text and they were tried to be re-meaning. A dictionary has been prepared for re-meaning words.