Kurumsallaşma sürecinde yaşanan sorunlar bağlamında kayırmacılık sorunu: Denizli ilinde bir araştırma

Abstract

Bu çalışma kurumsallaşma sürecinde yaşanan sorunlardan bir tanesi olan kayırmacılığın kurumsallaşma çalışmalarını ne denli etkilediğini ortaya koyma amacıyla yapılmıştır. Yüksek Lisans tez çalışması olarak hazırlanan bu çalışma kurumsallaşma, kayırmacılık ve araştırma olmak üzere üç ana başlıktan oluşmaktadır. Birinci bölümde kurum ve kurumsallaşma kavramları tanımlanmaya ve alt başlıklarıyla ayrıntılı bir biçimde ele alınmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde ise kayırmacılık konusu ele alınarak bu konunun alt başlıkları incelenmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise kurumsallaşma sürecinde yaşanan sorunlardan bir tanesi olan kayırmacılık hakkında yapılan bir araştırmaya ve bu araştırma sonucunda elde edilen verilere yer verilmiştir. Araştırma Denizli ilinde faaliyet gösteren tekstil ve yan ürünleri üretimi yapan 2 işletmede çalışmakta olan 298 mavi ve beyaz yakalı personel ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızda personelin kurumsallaşmaya yönelik algılarını ölçmek amacıyla Wallace (1995) tarafından geliştirilen ve Apaydın (2007) tarafından Türkçeye çevrilen ve Yılmaz (2005) tarafından geliştirilen ölçek harmanlanarak bir anket formu oluşturulmuştur. Kullanılan her iki ölçekte konu ile alakalı araştırmalarda sıklıkla kullanılan geçerlilik ve güvenilirlik testleri yapılarak yüksek oranlarda geçerli ve güvenilir çıkan ölçeklerdir. Kurumsallaşmanın alt boyutları hazırlanan anket formunda, formalleşme, profesyonelleşme, kültürel güç, tutarlılık ve hesap verilebilirlik olmak üzere beş boyuttan oluşmaktadır. Bunun yanı sıra araştırmanın ikinci boyutunu temsil eden ve kayırmacılığa yönelik ifadelerin yer aldığı kısımda ise Asunakutlu ve Avcı taraf ından geliştirilen ve yine literatür incelendiğinde konu ile alakalı birçok araştırmada kullanılan ifadelerin yer aldığı ölçek kullanılmıştır. Anket formunun bu kısmında ise kayırmacılık nepotizm ve kronizm olmak üzere iki temel ana boyut çerçevesinde incelenmiştir. Araştırma verilerinin istatiksel analizi SPSS 22 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Kullanılan ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirliklerini test etmek amacıyla faktör analizi ve güvenilirlik analizi yapılmıştır. Demografik verilerin incelenmesi hususunda ise yüzde analizi ve frekans dağılımından faydalanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin ortaya ko nulabilmesi amacıyla korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda kayırmacı uygulamaların kurumsallaşma düzeyini düşük düzeyde negatif ve anlamlı bir şekilde etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır.

This study has been carried out in order to reveal how nepotism, which is one of the problems experienced in the institutionalization process, affects the institutionalization efforts. This study, prepared as a master's thesis, consists of three main topics: institutionalization, nepotism and research. In the first part, the concepts of institution and institutionalization are tried to be defined and discussed in detail with their subheadings. In the second part, the subject of favoritism has been handled and the subtitles of this subject have been examined. In the third and last chapter, a research on nepotism, which is one of the problems experienced in the institutionalization process, and the data obtained as a result of this research are included. The research was carried out with 298 blue and white collar personnel working in 2 enterprises that produce textiles and by-products in Denizli. In our study, a questionnaire form was created by blending the scale developed by Wallace (1995) and translated into Turkish by Apaydın (2007) and developed by Yılmaz (2005) in order to measure the perceptions of personnel towards institutionalization. Both scales used are highly valid and reliable scales by performing validity and reliability tests, which are frequently used in researches related to the subject. The sub-dimensions of institutionalization consist of five dimensions: formalization, professionalization, cultural power, consistency and accountability in the questionnaire prepared. In addition to this, in the part representing the second dimension of the study and containing statements about favoritism, the scale developed by Asunakutlu and Avcı, and again when the literature is examined, includes the expressions used in many studies related to the subject. In this part of the questionnaire form, clientelism was examined within the framework of two main dimensions, nepotism and chronism. Statistical analysis of the research data was made using the SPSS 22 package program. Factor analysis and reliability analysis were performed to test the validity and reliability of the scales used. Percentage analysis and frequency distribution were used to examine demographic data. Correlation and regression analyzes were performed in order to reveal the relationship between variables. As a result of the research, it was found that clientelistic practices affect the level of institutionalization negatively and significantly at a low level.