Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin etkilenmişlik düzeyinin tükenmişlik, anksiyete ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin etkilenmişlik düzeylerini, tükenmişliklerini, anksiyetelerini ve yaşam kalitelerini normal gelişim gösteren çocuğa sahip anneler ile karşılaştırmak ve özel gereksinimli çocuk annelerinde etkilenmişlik düzeyinin tükenmişlik, anksiyete ve yaşam kalitesi ile ilişkisini incelemekti. Çalışmaya 5-12 yaşları arasında özel gereksinimli çocuğa sahip 50 anne (yaş ortalaması 36,5±5,61 yıl) ile aynı yaş aralığında normal gelişim gösteren çocuğa sahip 50 anne (yaş ortalaması 37,22±4,7 yıl) dahil edildi. Anneler Aile Etki Ölçeği (AEÖ), Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) ve Notthingham Sağlık Profili (NSP) ile değerlendirildi. Çocukların fonksiyonel bağımsızlığını belirlemek için Çocuklar İçin Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FBÖ), özür seviyesini belirlemek için Kaba Motor Fonksiyon Sınıflandırma Sistemi (KMFSS) kullanıldı. Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin etkilenmişlik düzeyi, tükenmişliği, anksiyetesi ve yaşam kaliteleri arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05). Özel gereksinimli çocukları tanılarına göre gruplara ayırdığımızda annelerin AEÖ, MTÖ, BAÖ ve NSP puanlarında anlamlı fark bulunamamıştır (p>0,05). Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerde AEÖ-Maddi yük, ailesel ve toplumsal etki, başa çıkma ve toplam etki parametreleri ile MTÖ-Duygusal tükenmişlik arasında pozitif bir ilişki; AEÖ-Başa çıkma ile MTÖ-Kişisel başarı arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. AEÖ-Maddi yük ile BAÖ arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. AEÖ-Toplam etki ile NSP-Toplam arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. AEÖ-Ailesel ve toplumsal etki ile FBÖ-Sosyal ve kognitif arasında negatif bir ilişki bulunmuştur. AEÖ ile KMFSS arasında ilişki bulunmamıştır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre özel gereksinimli çocuk annelerinin etkilenmişlik düzeyleri, tükenmişlikleri, anksiyet düzeyleri normal gelişim gösteren çocuk annelerine göre daha fazladır. Özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak annelerin yaşam kalitelerini olumsuz şekilde etkilemektedir.

The aim of the study was to compare the level of impact, burnout, anxiety and quality of life of mothers with children with special needs and mothers with normally developing children and to examine the relationship between the level of impact and burnout, anxiety and quality of life in mothers of children with special needs. 50 mothers (mean age 36.5±5.61 years) with a child with special needs between the ages of 5-12 and 50 mothers (mean age 37.22±4.7 years) with normally developing children in the same age were included. Mothers were evaluated with The Impact on Family Scale (IFS), Maslach Burnout Inventory (MBI), Beck Anxiety Inventory (BAI) and Notthingham Health Profile (NHP). Children's Functional Independence Measure (WeeFIM) was used to determine the functional independence of children, the Gross Motor Function Classification System (GMFCS) was used to determine the level of disability. A significant difference was found between the level of impact, burnout, anxiety and quality life of mothers with children with special needs (p<0.05). When the children with special needs were divided into groups according to their diagnoses, no significant difference was found in the IFS, MBI, BAI and NHP scores of the mothers (p>0.05). In mothers with children with special needs positive relationship was found between IFS-Financial burden, social impact, coping, total impact parameters and MBI-Emotional exhaustion; negative relationship was found between IFS-Coping and MBI-Personal accomplishment. Positive relationship was found between IFS-Financial burden and BAI. Positive relationship was found between IFS-Total impact and NHP-Total. Negative relationship was found between IFS-social impact and WeeFIMSocial-cognitive. There was no relationship between IFS and GMFCS. According to the results of study, the level of impact, burnout and anxiety levels of mothers of children with special needs are higher than mothers of children with normal development. Having a child with special needs negatively affects the quality of life of mothers.