Çarperdi’nin el-Muğni adlı eseri ile Zemahşeri’nin el-Enmûzec adlı eserinin karşılaştırmalı analizi

Abstract

Yaşadığı hicri VI. Asra damgasını vuran Zemahşerî, Tefsîr ve Arap dili belagatında yazdığı eserlerle bu alanlardaki hâkimiyetini kanıtlamış bir İslam âlimidir. Özellikle nahiv ilminde yazdığı Mufa??al ve Enmûzec adlı eserleri büyük bir kabul görmüş ve kendisinden sonra yazılan nahiv eserlerini oldukça etkilemişlerdir. Zemahşerî nahiv ilmine yeni başlayanlar için yazdığı Enmûzec’te nahvin kurallarını özetlemiş ve bu kuralları kısa örneklerle pekiştirmiştir. Eserinde herhangi bir tartışmaya yer vermeyen Zemahşerî, nahvi kaidelerin çoğunu Basra ekolüne göre belirlemiştir. Eserini, isim, fiil ve harf olmak üzere üç ana bölümde ele almıştır. Enmûzec, kısa ve öz ifadeleriyle nahiv âlimlerinin özen gösterdiği önemli bir eser olmuş ve üzerine yazılan şerhlerle günümüze kadar medreselerde okutulmuştur. Enmûzec, yazıldığı metod açısından da sonradan yazılan eserlere örnek teşkil etmiştir. Enmûzec’in metodunda yazılan eserlerden biri şüphesiz Çarperdî’nin Muğnî adlı eseridir. Ancak Muğnî hakkında yaptığımız araştırmada Muğnî’nin, Enmûzec’e bir şerh niteliğinde olduğunu, değiştirilen bazı ibareler, ek açıklamalar ve örneklerin dışında herhangi bir fark olmadığını tesbit ettik. Bu çalışmayla, söz konusu iki eser arasındaki muhteva ve metodolojik farklılıklar ve benzerlikler analiz edilmiştir.

He lived in hijri VI. Zamakhshari, who left his mark on the century, is an islamic scholar who proved his dominance in these fields with his work in commentary and Arabic language and rhetoric. Especially his Works named Mufa??al and Enmûzec, which he wrote in the science of syntax, were widely accepted and influenced the nahiv Works written after him. Zamakhshari summarized the rules of nahiv in Enmûzec, which he wrote for newcomers to the science of syntax and reinforced these rules with short examples. Zemahşerî, who does not include any discussion in his work, has determined most of the syntax rules according to Basra school. His work consists of three main parts: noun, verb and letter. Enmûzec, with its short and concise expressions, has become an important work that scholars take care of and has been taught in madrasahs until today with the annotations written on it. Enmûzec also set an example for the works written afterwards in terms of the method in which it was written. One of the works written in Enmûzec's method is undoubtedly Çarperdî's work named Muğnî. But in our research on Muğnî, we noticed that Muğnî is a comment to Enmûzec, and there is no difference other than some phrases, annotations and examples that have been changed. In this study, the content and methodological differences and similarities between the two works in question were analyzed.