Osmanlı minyatürlerindeki gastronomi ögelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, tarihi belge niteliğindeki, döneminin sosyal, hiyerarşik, siyasi ve kültürel olaylarını, yapısı gereği açık ve net bir şekilde gözler önüne seren minyatürler incelenmiştir. Osmanlı döneminin 16. yüzyıl ile 18. yüzyılları arasında ortaya çıkmış minyatürler araştırılmıştır. Bu araştırma dahilinde minyatürler incelenmiş ve içerisinde gastronomi ögeleri içeren minyatürler belirlenerek çalışmanın evreni oluşturulmuştur. Bu doğrultuda T.C. Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar İdaresi’nin Araştırma Bölümü ile iletişime geçilmiştir. Telif hakkı ücretleri göz önünde bulundurulmuş ve maddi sınırlılıklar dahilinde 31 adet minyatürlü sayfa talep edilmiştir. Çalışmanın deseni nitel olmak üzere, veri toplama yöntemi olarak belgesel tarama yöntemi, ayrıca verilerin analizinde ise göstergebilim ve içerik analizi kullanılmıştır. Yapılan literatür araştırmasının merkezi, minyatürlerin ait oldukları dönemi ve dönemin mutfak yapısını anlamak amacı ile Osmanlı mutfağı olarak seçilmiştir. Çalışmanın örneklemini oluşturan minyatürler hakkında göstergebilim yöntemi kullanılarak genel değerlendirilmeler yapılmıştır. Sonrasında ise içerik analizi yöntemi kullanılarak belirlenen gastronomi ögeleri, temalandırılarak sıklık ve yüzde oranları hesaplanmıştır. Değerlendirmeler sonucunda minyatür tasvirleri üzerinden gastronomi ve resim sanatı ilişkisi, temel gıda ögeleri ve kap kacak ögeleri temalarının analizi ile açıklanmıştır. Minyatürlerde tasvir edilen gıda ögelerine, kap kacakların materyal özelliklerine ve dönemin genel mutfak yapısına dair bulgular elde edilmiştir.

This study examines the miniatures that plainly and cleanly indicate the social, political, cultural, hierarchical events of their era. Miniatures that emerged from between 16th and 18th centuries of Ottoman history has been studied. Miniatures has been examined within this study and those who contains gastronomy objects has been specified in order to form the system of this study. With this purpose, The Presidency of The Republic of Turkey Directorate of National Palace’s Research Department has been contacted. Copyrights has been considered and within the complexity of financial stresses, 31 pages of miniatures has been requested. While pattern of the study is qualitative, the documentary scanning method was used as the data collection method, and the semiotics and content analysis were used in the analysis of the data. The Ottoman cuisine is chosen as the center of the literature research that has been done in order to comprehend the era and the kitchen structure of the era of the miniatures. General assessments on the miniatures that constitutes the sample of the work are done by using semiotics. Afterwards, gastronomy items determined using the content analysis method, were themed and frequency and percentage rates were calculated. As the result of these assessments the relationship between gastronomy and painting through miniature depictions is explained by the analysis of the themes of basic food items and utensils. Findings on the food items depicted in miniatures, the material properties of utensils, and the general kitchen structure of the period were obtained.