Spor sonrası yaşamda elit sporcuların psikolojik iyi oluşları

Abstract

Araştırmanın birinci amacı doğrultusunda elit sporcuların spor sonrası yaşamdaki benlik saygısı, depresyon ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin psikolojik iyi oluş düzeyi üzerine yordayıcı etkisi ve ilişkisi incelenmiştir. Bunun yanında katılımcıların psikolojik iyi oluş, benlik saygısı, depresyon ve psikolojik sağlamlık düzeyleri cinsiyet, milli olma durumu ve spor sonrası yaşamda fiziksel aktivite yapma durumuna göre incelenmiştir.Çalışmada 100 kadın ( X yaş=32.76±10.08) ve 92 erkek ( X yaş=32.36±9.9) olmak üzere toplam 192 ( X yaş=32.5±9.9) katılımcı yer almıştır. Katılımcıların 96’sı cimnastik ve 96’sı da yüzme sporcusudur. Çalışmada Veri toplama aracı olarak psikolojik iyi oluş ölçeği (PİOÖ), Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ), Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (PSÖ) ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson korelasyon analizi, regresyon analizi ve manova istatistiksel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan istatistiki değerlendirme sonuçlarına göre elit sporcuların spor sonrası yaşamda psikolojik iyi oluş düzeyleri ile benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Bunun yanında depresyon düzeyleri ile psikolojik iyi oluş, benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasında yüksek/orta düzeyde negatif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Elit sporcuların spor sonrası yaşamdaki benlik saygısı, depresyon ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin psikolojik iyi oluş üzerine anlamlı düzeyde yordayıcı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir, R=0.752, R2=0.56, p<0.01. Adı geçen üç değişken ile birlikte psikolojik iyi oluş toplam varyansın yaklaşık %56’ sını açıklamaktadır. Elit sporcuların spor sonrası yaşamdaki psikolojik iyi oluş, benlik saygısı ve depresyon düzeylerinin cinsiyete göre farklılaşmadığı bulunurken, psikolojik sağlamlık düzeyinin kadınlarda erkeklere göre düşük olduğu tespit edilmiştir. Emekli sporcuların milli sporcu olma ve spor sonrası yaşamda fiziksel aktivite yapma durumlarına göre psikolojik iyi oluş, benlik saygısı, depresyon ve psikolojik sağlamlık parametrelerinde anlamlı farklılıklar vardır. Milli sporcu olmuş emekli sporcuların milli sporcu olmamışlara göre psikolojik iyi oluş, benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık düzeyleri daha yüksek ve depresyon düzeyleri ise daha düşüktür. Aynı şekilde spor sonrası yaşamda fiziksel aktivite yapan emekli sporcuların yapmayanlara göre psikolojik iyi oluş, benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık düzeyleri daha yüksek ve depresyon düzeyleri ise daha düşüktür.

The primary purpose of the study is to examine the predictive effect and relationship of elite athletes' self-esteem, depression and psychological resilience levels on their psychological well-being level after sports. In addition, the psychological well-being, self-esteem, depression and psychological resilience levels of the participants were examined according to gender, being national athlete or not and physical activity in post-sports life. A total of 192 ( X age=32.57±9.98) participants, including 100 women ( X age=32.76±10.08), 92 men( X age=32.36±9.91) participated in the study. 96 of the participants are gymnasts and 96 are swiming athletes. In the study, psychological well-being scale (PIOS) -Rosenberg Self-Esteem Scale (RSI) - Psychological Resilience Scale (PSS) and Beck Depression Inventory (BDI) were used as data collection instrument. Pearson's correlation analysis, regression analysis and manova statistical analysis methods were used in the data analysis. According to the statistical evaluation results, it was observed that there is a moderate positive and significant relationship between the psychological well-being levels of elite athletes after sports and their self-esteem and psychological resilience. It was determined that there is a negative relationship between the depression levels of elite athletes in life after sports and their psychological well-being, self-esteem and psychological resilience levels R=0.752, R2=0.56, p<0.01. Together with three variables, psychologigal welbeing explains %54 of total variance. Depression levels decrease as the psychological wellbeing, self-esteem and psychological resilience levels of the participants increase. It has been determined that the self-esteem, depression and psychological resilience levels of elite athletes in life after sports have a significant predictive effect on psychological well-being. While it was observed that the psychological well-being, selfesteem and depression levels of elite athletes in life after sports did not differ according to gender, it was found that the psychological resilience levels of women with different psychological resilience levels were lower than men. There are significant differences in the parameters of psychological well-being, self-esteem, depression and psychological resilience of retired athletes according to their status as national athletes and physical activity in the post-sports life. Retired athletes who have become national athletes have higher levels of psychological well-being, self-esteem and psychological resilience and lower depression levels than those who have not been national athletes Likewise, retired athletes who participate in physical activity in the post-sports life have higher levels of psychological well-being, self-esteem, and psychological resilience, and lower depression levels than those who do not participate.