Denim’de sürdürülebilir uygulamalar

Abstract

Bu tez çalışmasında geleneksel yöntemler ile üretilen denim mamullere çevreci alternatif yöntemler araştırılmıştır. Geleneksel olarak denim ürünlere yarı mamul halde iken yıkanarak eskimiş görünüm kazandırılır. Bu eskimiş görünümü elde etmek için bıyık ve zımpara efekti su zımparası ile verilmektedir. Bu yöntem etrafa saçılan indigo parçacıkları nedeniyle ne sağlıklı ne de çevrecidir. Alternatif olarak lazer aşındırma yöntemleri kullanılabilir. Bu tez çalışmasında geleneksel kuru işlem yöntemleri yerine lazer aşındırma yöntemleri kullanılarak elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir.Geleneksel denim yıkamalarında sıkça kullanılan bir yöntem olan pomza taşı ile yıkama oluşturduğu atık sebebiyle çevreci değildir. Pomza taşı ile yapılan yıkamalarda etkiyi arttırmak için selülaz enzimleri kullanılır. Süspansiyon karışım olarak yapılan bu uygulamalar sonucu hem indigo hem selüloz parçacıkları hem de suda çözünen pomza kalıntıları arıtmaya ihtiyacı ortaya çıkarır. Pomza taşı denim yıkamalarda en fazla iki kez kullanılıp, yıkamalar sonucunda tamamen çamur yığınına dönüşmektedir. Bu nedenle pomza kullanımı çevreci ve sürdürülebilir bir yöntem değildir. Bu çalışmada pomza taşına alternatif olarak Nearchimica firmasının ürettiği Eco Rock isimli sentetik polimerlerden üretilmiş düzensiz şekilli taşlar kullanılmıştır. Eco Rock isimli ürünün suda çözünmemesi ve kullanım ömrünün uzun olması, pomzaya kıyasla bu ürünü daha çevreci hale getirmektedir. Etki olarak pomza taşı ile kıyaslandığında yakın görüntüler elde etmek mümkündür.Sodyum hipoklorit ağartması ihtiva ettiği klor sebebiyle çevre için oldukça zararlıdır. Alternatif olarak yapılan ozon ile ağartma çalışmaları ise en az sodyum hipoklorit kadar etkili bir ağartma sağlamıştır. Hem çevreci hem de etkili olan ozon gazı ile geleneksel ağartma yöntemlerinin çevreye verdiği tahribat azaltılabilir. Bu tez çalışmasında ozon ağartmanın geleneksel yöntemlere kıyasla kullanılabilirliği araştırılmıştır.

In this thesis study, environmentally friendly alternative methods to denim products produced with traditional methods were investigated. Traditionally, denim products are washed while they are semi-finished, giving them an aged and vintage appearance. In order to achieve this old look, the whiskers and rodeo effect is given with sandpaper. This method is neither healthy nor environmentally friendly due to the indigo particles dispersed into the environment. Alternatively, laser marking methods can be used. In this thesis, the results obtained by using laser marking methods instead of traditional dry processing methods were evaluated.Washing with pumice stone, which is a frequently used method in traditional denim washing, is not environmentally friendly due to the waste it creates. Cellulase enzymes are used to increase the effect in washings made with pumice stone. As a result of these applications made as a suspension mixture, both indigo and cellulose particles and water-soluble pumice residues require purification. The pumice stone has been used at most twice in the washings, and as a result of the washings, it completely turns into a mud pile. For this reason, the use of pumice is not an environmentally friendly and sustainable method. In this study, as an alternative to pumice stone, irregularly shaped stones produced from synthetic polymers called Eco Rock produced by Nearchimica company were used. The fact that the product named Eco Rock does not dissolve in water and has a long service life makes this product more environmentally friendly compared to pumice. As an effect, it is possible to obtain close appearances when compared to pumice stone.Sodium hypochlorite bleach is very harmful for the environment due to the chlorine existence. As an alternative, bleaching studies with ozone provided at least as effective bleaching as sodium hypochlorite. With ozone gas, which is both environmentally friendly and effective, the damage to the environment caused by traditional bleaching methods can be reduced.