Celâleddin es-Süyûtî’nin ictihad anlayışı -ictihad risâleleri ekseninde-

Abstract

Naslar, sayı bakımından sınırlı olduğu için, değişken ve sınırsız olayları miktarca kuşatamamaktadır. Bu durumun sonucunda fıkhî alanda oluşan boşluğu doldurma rolünü de ictihad faaliyeti üstlenmiştir. Dokuzuncu asrın önemli âlimi İmam Süyûtî, bu faaliyeti hayatının merkezine koymuş ve kendisine yöntem olarak belirlemiştir. O, ictihad konusunun önemine işaret etmek için üç eser kaleme almıştır. Bu üç eser ise; “Takrîru’l-istinâd fî teysîri’l-ictihâd”,“er-Red ?alâ men a?lede ile’l-ar? ve cehile enne’l-ictihâde fî külli ?a?rin far?” ve “İrşâdü’l-mühtedîn ilâ nusrati’l-müctehidîn”dir. Süyûtî ictihad risâlelerinde ictihadın farz-ı kifâye olan dinî bir yükümlülük olduğunu dile getirir. Hiçbir zaman diliminin bu görevi yerine getirecek müctehidlerden yoksun olmayacağını ifade eder. Ayrıca konuya dair ısrar ve değerlendirmelerinde özellikle Şâfiî mezhebine mensup âlimlerin görüşlerini delil olarak madde madde sıralamıştır. Çalışmanın amacı Süyûtî’nin ictihada yaklaşım tarzının ortaya konulmasıdır. Çalışmada Süyûtî’nin hayatı, ictihada dair yazmış olduğu üç risâlesi ekseninde ictihada bakışı ve ictihadı temellendirmesi ele alınmıştır. Ayrıca ictihad bağlamında değindiği bazı meselelere de yer verilmiştir.

Since the divine scriptures (nass) are limited in number, they cannot encompass a quantatively unlimited amount of various events. As a result of this situation, the concept of ijtihad has taken on the role of filling the gap in the field of Islamic jurisprudence. Imam al-Suyuti, an important scholar of the ninth century, put this activity at the center of his life and determined it as his scholarly method. He wrote three works to point out the importance of the subject of ijtihad. These three works are; “Taqrir al-istinad fi taysir al-ijtihad”, “al-Radd ?ala man akhlada ila al-ardwa jahile anne al-ijtihad fi kulli ?a?rin fardh” and “Irshad al-muhtadin ila nusratal-mujtahidin”. In his treatises on ijtihad, Suyuti states that ijtihad is a religious obligation on the communal level (fard al-kifaya). He states that there is noera devoid of mujtahids who fulfill this duty. Additionally, in his insistence and evalutions on the subject, al-Suyuti listed the opinions of scholars specifically belonging to the Shafi school as evidence. The aim of this study is to reveal al-Suyuti’s approach to ijtihad. In this work, al-Suyuti’s life, his view on ijtihad and his legal justifications for ijtihad are discussed based on his three treatises on the topic. In addition, some other issues he mentioned in the context of ijtihad are also included.