Geçici iş göremezlik ödeneğinin bireylerin hastalık izni kullanmasına etkisi

Abstract

Dünyada neredeyse tüm ülkelerin sosyal güvenlik programlarında çalışanlara hastalık halinde tıbbi yardımlarla birlikte nakdi edimler de sağlanmaktadır. Türkiye’de “iş göremezlik ödeneği” olarak bilinen bu nakdi edimlerin amacı, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ya da analık hallerinden biri nedeniyle raporlu olması durumunda yoksun kaldığı ücretin/gelirin bir kısmını tazmin etmektir. Bu ödemelerin verilme ölçüt ve miktarı ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Pek çok ülkede, söz konusu ödemelere hak kazanabilmek için sigortalı olmak reel ölçüt olarak kabul edilirken; ödemelerin hesaplanmasında büyük ölçüde sigortalının günlük ortalama kazancı dikkate alınmaktadır. Ödemelerin hesaplanmasında ise bazı ülkelerde raporlu olunan her gün dikkate alınırken, kimi bazı ülkelerde belirli bir bekleme süresinin ardından ödeme yapılmaktadır. Bu çalışmada, hastalık sigortası kapsamında ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin bireylerin hastalık izni alma davranışı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Elde edilen bulgular, Denizli ilinde 4/ I- a kapsamında çalışan 27 görüşmeci ile yapılan derinlemesine görüşme bulgularına dayanmaktadır. Konuya farklı açılardan yaklaşabilmek adına 3 işveren ve 1 doktor görüşmeye dâhil edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, bireylerin rapor alma tercihinde öncelikli belirleyicinin ücret kaybı, ardından olumsuz çalışma koşulları ve izin almada yaşanan zorluklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Geçici iş göremezlik ödeneğinin tam verilmesi halinde ise bu ödeneğin suiistimale açık hale geldiği elde edilen diğer bir bulguyu oluşturmaktadır.

In the event of illness, cash benefits are also provided to those working in the social security programs of almost all countries in the world. The purpose of these cash benefits, known as "incapacity allowance" in Turkey, is to compensate a part of the wage/income deprived in case the insured is on a medical report due to work accident, occupational disease, illness or maternity. The criteria and amount of these payments vary from country to country. In many countries, being insured is accepted as a real criterion in order to be entitled to such payments; The average daily earnings of the insured are taken into account to a large extent in the calculation of the payments. In the calculation of payments, in some countries, every day reported is taken into account, while in some countries, payments are made after a certain waiting period. In this study, the effect of temporary incapacity allowance paid under sickness insurance on the behavior of individuals on taking sick leave was examined. The findings are based on the findings of in-depth interviews with 27 interviewees working in the province of Denizli within the scope of 4/ I- a. In order to approach the subject from different angles, 3 employers and 1 doctor were included in the interview. According to the findings, it has been concluded that the primary determinant in the preference of individuals to receive a report is the loss of wages, then negative working conditions and difficulties in obtaining leave. If the temporary incapacity allowance is given in full, it is another finding that this allowance becomes open to abuse.