Romatoid artritli hastalarda lipoprotein (a) ve lipidler: Serum düzeyleri ve inflamasyonla ilişki

Abstract

Amaç: Romatoid artrit (RA)'de, henüz tam olarak bilinmemekle beraber, akut faz reaktanlarıyla birlikte bozulmuş lipid profilinin, erken ateroskleroz gelişiminden sorumlu olabileceği düşünülmektedir. Yüksek lipoprotein (a) [Lp(a)] ve düşük HDL-kolesterol, ateroskleroz patogenezinde bağımsız ve önemli birer faktördür. Son yıllarda gösterilen Lp(a)'nın romatoid artrit, renal hastalıklar ve diyabetle birlikteliği, Lp(a)'nın, immünolojik mekanizmaları etkilemiş olabileceğini düşündürmektedir. Bu çalışmada, romatoid artritli hastalarda Lp (a) ve lipidlerin serum düzeyleri ve inflamasyonla ilişkisi (CRP) araştırıldı. Gereç ve Yöntem: Amerikan Romatizma Cemiyetinin (ARA) kriterlerine göre RA tanısı konan 87 kadın (ortalama yaş 45.4±9.4) hasta ve kontrol (K) grubu olarak sağlıklı 50 kadın (ortalama yaş 44±10.7, p>0.05) çalışmaya alındı ve her iki grupta serum Lp (a), total kolesterol (TK), trigliserid (TG), LDL-kolesterol, HDL-kolesterol ve C-reaktif protein (CRP) düzeyleri ölçüldü; LDL/HDL ve TK/HDL oranları hesaplandı. Bulgular: Tüm olgularda RA ve K gruplarında sırası ile plazma Lp (a) düzeyi 39.2±20.6 mg/dl ve 14.9±9.7 mg/dl (p<0.001), TK düzeyi 188.4±41.8 mg/dl ve 185.3±19.3 mg/dl. (p>0.05), TG düzeyi 124.5±50.1 mg/dl. ve 94.6±24.9 mg/dl (p<0.01), HDL düzeyi 40.0±7.4 mg/dl ve 52.8±4.8 mg/dl (p<0.01) ve LDL düzeyi 123.4±24.6 mg/dl ve 113.3±21.1 mg/dl (p>0.05) idi. LDL/HDL-kolesterol oranı RA grubunda 3.1±1.2 ve K grubunda 2.1±0.7 idi ve anlamlı fark oluşturdu (p<0.001). TK/HDL-kolesterol oranı ise RA grubunda 4.7±1.5 ve K grubunda 3.5±0.7 hesaplandı ve aradaki fark anlamlıydı (p<0.001). CRP, Lp (a) ile pozitif ve HDL-kolesterol ile negatif anlamlı korelasyon gösterdi (sırasıyla r=0.83, p<0.0001 ve r=-0.49, p<0.0001). Lp(a)'nın ayrıca HDL ile anlamlı negatif korelasyon göstermesi dikkat çekiciydi (r=-0.36, p<0.001). Sonuç: RA'li hastalarda Lp(a) yüksekliğinin, düşük HDL düzeylerinin ve artmış TK/HDL oranı ile yükselmiş TG düzeylerinin ateroskleroz riskini artırabileceği ve RA'de inflamasyon varlığının HDL-kolesterol ve Lp(a) metabolizmasını etkileyebileceği söylenebilir.