Kuzey Adana Havzası kaliş çökellerinin fiziko-mekanik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Yağışın buharlaşmadan daha az olduğu kurak ve yarı kurak iklim koşullarına ait tipik oluşumlardan biri kaliş çökelleridir. Kuzey Adana Havzası'ndaki kaliş çökelleri bu oluşumlara iyi bir örnek teşkil etmektedir. Üzerinde yaygın bir kentsel yapılaşmanın da olması, heterojen sedimantasyon ürünü olan bu birimlerin jeoteknik açıdan önemini arttırmaktadır. Bu çalışmada kaliş çökellerinin fiziko-mekanik özellikleri, yapılan arazi incelemeleri ve laboratuvar çalışmalarıyla incelenmiştir. Kaliş çökelleri, inceleme alanı içerisinde zemin özelliği gösteren yumuşak kaliş ve yumuşak kaya özelliği gösteren karbonat kabuk kaliş kısımlarından oluşmaktadır. Zemin sınıflarına bakıldığında; yumuşak kalişlerin CH, MH, CL ve ML türü ince taneli zemin litolojileri ile ilişkili oldukları görülmektedir. Bu çalışmada; karbonat kabuk kaliş birimi, mikroskopik ve fiziko-mekanik özelliklerine bağlı olarak, KKK-ÇK (çakıllı kaliş), KKK-BK (beyaz kaliş) ve KKK-KK (kırmızı kaliş) olmak üzere üç gruba ayrılarak incelenmiştir. Kaya özelliği gösteren bu birimlerin tek eksenli sıkışma dayanımları 1.2 ile 5.5 MPa, elastisite modülleri 0.22 ile 0.95 GPa, doğal birim hacim ağırlıkları 18.7 ile 21.7 kN/ m3, ağırlıkça su emme kapasiteleri % 4.50 ile 15.0 ve gözeneklilik değerleri % 10.0 ile 27.5, Hem arazi çalışmaları, hem deneysel çalışmalar kaliş çökellerinin yapılaşma açısından üzerinde durulması gereken bir zemin türü olduğuna işaret etmektedir. 1998 Ceyhan depreminde Adana ili içerisinde yapısal hasarların büyük bir kısmının bu birimler üzerinde meydana gelmesi, mühendislik açısından bu birimlerin önemini daha da artırmaktadır.