Osmanlı Devleti'nde tanzimat döneminde "Otoriter Modernleşme" ve kadının özgürleşmesi meselesi

Abstract

Tanzimat dönemi ile birlikte Osmanlı geleneksel toplumunda meydana gelen dönüşüm, iç dinamiklerin harekete geçirdiği kendiliğinden ortaya çıkan bir süreç olmaktan ziyade, Avrupa karşısındaki gerilemenin zorunlu kıldığı, devletin başlatıp yönlendirdiği reform dönemine denk gelen bir harekettir. Devletin yönetim mekanizmasını ilgilendiren reformlarına koşut olarak toplumsal yaşama giderek daha fazla nüfuz etmesi toplumsal normların değişiminde de dinamik bir rol üstlenmesine yol açmıştır. Geleneksel toplum normlarında değişimi işaret eden belirtilerden biri, Müslüman şehirli kadının toplumsal konumunun tartışılmaya açılmış olmasıdır. Diğer taraftan, gerek kadının toplumsal konumunun yükseltilmesi konusunda yapılan tartışmalar, gerekse sosyal yaşamını ve hukuki haklarını etkileyen yasal düzenlemeler köklü değişikliklerin değil tedrici ve muhafazakâr bir modernleşmenin tercih edildiğini göstermektedir.