Adana yerleşim alanındaki alüvyonların jeoteknik özellikleri ve coğrafi bilgi sistemi yardımıyla değerlendirmesi

Abstract

Alüvyon, Adana ili yerleşim alanı içerisinde en eski yapılaşmanın üzerinde geliştiği bir birim olup ve 1998 Ceyhan depreminde yapısal hasarların en fazla olduğu zemindir. Birim, Seyhan Irmağının her iki tarafında olmak üzere doğu-batı uzanımında yayılım sunmaktadır. Alüvyon çökelleri Seyhan Irmağı doğusunda taraça çökelleri ile dokanak halindedir. Seyhan ırmağı batısında ise hem taraça ve hem de kaliş çökelleri ile dokanak ilişkisine sahiptir. İnceleme alanı geneli için ele alındığında, alüvyonu oluşturan çökellerin büyük çoğunluğunun ince taneli malzemeler olduğu görülmektedir. Alüvyon birimleri içerisinde incelenmiş olan yüzey kazılarından elde edilmiş numuneler üzerinde yapılmış sınıflandırma deneyleri, taşkın ovası niteliğindeki alüvyon çökellerinin büyük çoğunluğunun yüksek plastisiteli kil (CH) ve düşük plastisiteli kil (CL) olduklarını ortaya koymuştur. Bununla birlikte bu birimlere eşlik eden kötü derecelenmiş kum (SW), killi kum (SC), siltli kum (SM) ile kötü derecelenmiş çakıl (GP), siltli çakıl (GM) ve killi çakıl (GC) türü iri taneli malzemeler de görülmektedir. Alüvyon killerinde kalişleşme tipiktir. Zeminlerin birim hacim ağırlıkları 16 ile 22 kN/m3 arasında, gözenekliliği % 21 ile % 47 arasında, likit limitleri % 22 ile % 79 arasında ve plastik limitleri % 13'ile % 33 arasında değişmektedir. Ön konsolidasyon basıncı değerlerinin CH ve CL türü killer için 130 ile 164 kPa arasında değişmekte olduğunu görülmektedir. İncelenen birimlerin geneli için sıkışma indisi değerleri, 0.048 ile 0.085 arasında ve şişme indisi değerleri 0.0025 ile 0.0083 arasında değişmektedir. Bu çalışma kapsamında yapılan jeoteknik amaçlı sondajlar ve incelenen yüzey kazılarından elde edilen fiziksel ve mekanik parametreler Arcview Coğrafi Bilgi Sistemi programı kullanılarak hazırlanmış bir coğrafi altlık üzerinde depolanmıştır. Böylece, jeoteknik parametreleri içeren bir veri bankası oluşturulmuştur. Coğrafi altlık, Adana ili yerleşim alanına ait toplam 6 adet 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritanın sayısallaştırılarak birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Elde edilen verilerin kullanılmasıyla, incelenen bölge için eş SPT-N, eş-rezistivite, eş-zemin büyütmesi, eş-kayma dalgası ve hızı eş-taşıma gücü haritaları oluşturulmuştur.