Klebsiella pneumoniae klinik izolatlarında CTX-M tipi beta-laktamazların fenotipik ve moleküler yöntemlerle araştırılması

Abstract

Son zamanlarda CTX-M tipi genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL)'ların Enterobacteriaceae üyeleri arasında hızla yayıldığı dikkati çekmektedir. Bu çalışmada, Klebsiella pneumoniae klinik izolatlarında CTX-M varlığının fenotipik ve moleküler yöntemlerle araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Ocak 2006-Ocak 2007 tarihleri arasında hastanede yatan (n= 128) ve poliklinik hastalarının (n= 89) çeşitli klinik örneklerinden (152 idrar, 20 balgam, 17 yara yeri sürüntüsü, 13 kan, 9 tra-keal aspirat sıvısı, 3 beyin omurilik sıvısı, 3 göz sürüntüsü) izole edilen 217 K.pneumoniae susu alınmıştır. Suş-ların in vitro antimikrobiyal duyarlılıkları "Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI)" önerileri doğrultusunda disk difüzyon metodu ile, sefotaksimaz üretimi ise CT (sefotaksim)/CTL (sefotaksim-klavulanik asit) şeritleri kullanılarak E-test (AB Biodisk, isveç) yöntemiyle belirlenmiştir. CTX-M gen varlığı ve alt gruplarının belirlenmesinde polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) kullanılmış, CTX-M gen pozitifliği saptanan suşlar arasındaki klonal ilişki RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA)-PCR yöntemiyle araştırılmıştır. Çalışılan tüm suşlar arasında en yüksek direnç ampisilin (%94) ve sefalotine (%64.5) karşı belirlenmiş, imipeneme karşı direnç saptanmamıştır. E-test ile izolatların %39.6'sında (86/217) pozitiflik tespit edilmiş; yatan hastalara ait izolatların pozitiflik oranı (%87.4), poliklinik hastalarına ait izolatlardan (%12.6) anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p< 0.001). PCR yöntemiyle sefotaksimaz pozitif suşların %22.1'inde (19/86) CTX-M gen varlığı belirlenmiş, bunların tümünün CTX-M grup-1 olduğu görülmüştür. CTX-M-1 olarak belirlenen suşlarda en yüksek direnç amoksisilin-klavulanik asit (%94.7) ve netilmisine (%89.5), en düşük direnç ise siprofloksasin (%26.3), trimetoprim/sülfametoksazol (%26.3) ve amikasine (%42.1) karşı saptanmıştır. RAPD sonucuna göre 19 CTX-M-1 izolatında 11 farklı patern tespit edilmiş, en sık rastlanan kümelerin Kp 3 (n= 3), Kp 4 (n= 3) ve Kp 5 (n= 3) olduğu izlenmiştir. Çocuk yoğun bakım ünitesindeki hastalardan izole edilen sekiz sustan beşinin ve çocuk servisindeki beş sustan dördünün aynı bant paternlerini göstermesi, bu birimlerde klonal yaytlım olduğunu düşündürmüştür. Sonuç olarak; nozokomiyal K.pneumoniae suşlarında beta-laktamaz üretim oranlarının izlenmesi ve enzim tiplerinin belirlenmesinin, gerekli enfeksiyon kontrol önlemlerinin alınması ve uygun antibiyotik seçiminde klinisyenleri yönlendirmesi açısından önemli olacağı düşünülmüştür.