Türkiye ve AB ülkelerinde tarımsal toplam faktör verimliliği ve yakınsama analizi

Abstract

Bu çalışmada, 17 AB ülkesi ile AB'ye üyelik sürecinde bulunan Türkiye'nin tarımsal toplam faktör verimliliği açısından yakınsama gösterip göstermediği 1962–2006 dönemi için incelenmektedir. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada tarım sektörünün toplam faktör verimliliği Malmquist endeks yöntemi ile elde edilmektedir. İkinci aşamada ise Malmquist endeks değerlerinden hareketle, mevcut ülkelerin tarımsal toplam faktör verimliliği açısından yakınsama gösterip göstermedikleri, hem örneklemin bütününün davranışını gösteren yatay kesit analize dayalı sigma - yakınsama ile hem de örneklem içi hareketliliği ayrıştırmayı sağlayan zaman serisi analizine dayalı Nahar-Inder testi ile araştırılmaktadır. Elde edilen bulgulara göre örneklem ülkeleri sigma-yakınsama davranışı sergilememekte ancak Nahar-Inder testine göre ise Bulgaristan, İspanya ve Danimarka hariç diğer 15 ülke ortalamaya doğru yakınsama davranışı göstermektedir.