Okul sınıflarının hava örneklerinde küf mantarlarının araştırılması ve öğrenci serumlarında allerjene özgül IgE düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Atmosferik mantar sporları, atopik olan bireylerin allerjik reaksiyonlarında önemli rol oynamaktadır. Atopik bireylerin bulunduğu ortamlarda bu sporların monitörizasyonu, antikor taramalarındaki antijen seçimi ve küf kaynaklı hastalıklara karşı önlemlerin alınması için gereklidir. Günümüzde çoğu bireyin, zamanının büyük kısmını binalar içinde geçirdiği göz önüne alındığında, iç ortam havasındaki mantarlara maruziyetin sağlık üzerindeki etkilerinin önemi açıktır. Bu araştırmada ilköğretim okullarının hava örneklerinde küf mantarlarının araştırılması ve en sık saptanan küf mantarına karşı öğrenci serumlarında allerjene özgül IgE ölçümlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada, Denizli il merkezinde, birbirlerinden dağınık olarak bulunan 16 ilköğretim okulunun birinci ve ikinci sınıflarında öğrenim gören 4967 öğ- renciye (6-8 yaş) anket formu (MM080) dağıtılmış ve çocuğa ait genel bilgiler, okul ortamı, çocuğun şimdiki, son üç ay içindeki ve geçen yıl içinde geçirdiği allerjik şikayetleri, ev ortamı ve beslenmesiyle ilgili konular sorgulanmıştır. Ankete yanıt oranı %51.6 (2565/4967) olarak gerçekleşmiştir. Anket sonuçlarına göre, allerjik semptomların yüksek oranda görüldüğü 18 sınıftan hava örneği alınmış, örnekleme Mart 2009 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Sınıfların iç ortam havasından 10 farklı cinse ait küf mantarı (Penicillium spp. %46; Aspergillus spp. %18; Cladosporium spp. %17; Alternaria spp. %15; Drechslera spp. %1; Chrysosporium, Fusarium, Conidiobolus ve Cladothecium türleri %0.5; tanımlanamayan %1) izole edilmiştir. En yüksek sıklıkta (%46) saptanan mantarların Penicillium spp. olması nedeniyle, allerjik semptomla- rın yüksek olduğu 18 sınıfta öğrenim gören ve anket formlarına göre atopik olduğu belirlenen 48 öğrenci, total IgE ve Penicillium türlerine özgül IgE araştırılması amacıyla hastaneye çağırılmıştır. Davete yanıt veren 22 öğrenciden alınan serum örneklerinde total IgE (Immulite 2000; Diagnostic Product Corporation, ABD) ve allerjene özgül IgE (Penicillium brevicompactum, Penicillium camemberti, Penicillium chryso-genum, Penicillium commune, Penicillium expansum, Penicillium frequentans, Penicillium glaucum, Penicillium notatum, Penicillium roqueforti ve Penicillium viridicatum) (RIDASCREEN; R-Biopharm AG, Almanya) düzeyleri araştırılmıştır. Çalışılan 22 öğrencinin 9 (%41)unda total IgE yüksekliği referans aralığının üstünde saptanmış; total IgE düzeyi yüksek olan olgularda P. roquefortii, P.commune ve P.camemberti antikorları yüksek (odds oranı sırasıyla; 5.50, 4.00 ve 3.75) bulunmuştur. Penicillium a özgül IgE antikorlarının kişisel ve çevresel faktörlerle etkilenebileceği bağımsız değişken tespit edilmemiştir. Bölgemizde yapılacak olan atopik bireylerin taranması çalışmalarında, küf allerji testlerinde antijen olarak özellikle bu suşların seçilmesine dikkat edilmelidir. Sonuç olarak, allerjik semptomların ortaya çıkmasında küf mantarlarının rolü bilinmekle birlikte, allerjinin oluşum sürecinde ve şiddetinde tek başına belirleyici olmadığının akılda tutulması ve mantarlara bağlı allerjik hastalıkların araştırılmasında çevresel koşulların ve standardize edilmiş yöntemlerin kullanılmasının uygun olacağı düşünülmüştür.