Güneybatı Anadolu'da Yeni Bir Prehistorik Yerleşim: Asopos Tepesi

Abstract

Laodikeia Antik Kenti sınırları içerisinde yer alan Asopos Tepesi olarak tanımlanan alanda kazı çalışmalarına 2007 yılında başlanmıştır. İki koniden oluşan yerleşim toplamda 2.1 hektarlık bir alana yayılmaktadır. Bugüne kadar yapılan kazılar, burada Orta Kalkolitik, Geç Kalkolitik, Orta Tunç Çağ, Geç Tunç Çağ, Demir Çağ, Hellenistik, Erken Roma ve Geç Roma dönemlerinde iskânın varlığını ortaya koymuştur. Höyükte yerleşim MS 450 yıllarına kadar devam etmiş ardından burada yaşayan insanlar Laodikeia kent merkezine taşınmıştır. Bu çalışmanın konusunu oluşturan protohistorik ve prehistorik tabakalar V-VI-VII nolu tabakalar olarak tanımlanmıştır. V nolu, Geç Tunç Çağ tabakası mimari bağlamda mekân duvarları, tabanlar, çöp çukurları, seramik fırını ile temsil edilmektedir. Yerleşimde tespit edilen GTÇ çanak çömlekleri yerel karakterde olup içerisinde hiçbir Miken seramiği bulunmamaktadır. Bu tabaka seramiklerinde en yüksek oranda Açık Kahverengi, Devetüyü ve Altın Boya Astarlı mal grupları görülmektedir. İki evre ile temsil edilen (VIa-VIb) Orta Tunç Çağ tabakası yaklaşık MÖ 1950-1700 yılları arasına tarihlenmektedir. Bu tabakayı mekân duvarları, tabanlar, çöp çukurları, fırın, ocak gibi mimari unsurlar temsil etmektedir. Söz konusu tabakanın her iki evresinde tespit edilen seramiklerin mal grupları ve formları genel anlamda benzer niteliktedir. Açık Kahverengi Mal Grubu her iki evrede de oranı en yüksek olan mal grubudur. Kırmız Mal Grubu özellikle VIb evresinde, Açık Kahverengi Mal Grubundan sonra oranı en yüksek oranda ele geçen mal grubudur. Orta ve Geç Kalkolitik dönemlere tarihlenen tabakalar ana toprağın hemen üzerinde ortaya çıkartılmış- tır. Henüz net plan ortaya koymayan dağınık halde taş kümeleri ile temsil edilmektedir. Bu tabakanın henüz C14 analiz sonuçları olmamakla birlikte yapılan değerlendirmeler Orta Kalkolitik Dönemde Batı Anadoluda bilinen az sayıdaki yerleşimlerden biri ile karşı karşıya olduğumuzu ortaya koymaktadır. Asopos Tepesindeki tabakaları genel anlamda değerlendirdiğimizde yerleşimin Helenistik ve Roma dönemlerinde Laodikeianın işlik alanlarından biri olduğu ve aynı zamanda içerisinde konutları barındırdığı anlaşılmaktadır. Orta ve Geç Tunç Çağ boyunca yerleşim içerisinde çanak çömlek üretiminin yapıldığı tarımın ve olasılıkla balıkçılığın geçim ekonomisinde yer tuttuğu bir yerleşim olarak tanımlamak müm- kündür. Sınırlı bir alanın kazılmasından dolayı yerleşimin Orta ve Geç Kalkolitik Dönemlerdeki kimliği hakkında ise geniş kapsamlı bir çıkarımda bulunmak mümkün değildir.