1917 Ekim devriminden Mondros ateşkes antlaşmasına Türk ocaklarının Rusya Türklerine bakışı

Abstract

Bu çalışma, Rusyada gerçekleşen 1917 Ekim Devrimin sonucunda, Türk Ocaklarının, Rusya Türklerine yönelik ilgisini belirlemeyi amaçlamıştır. Konunun sınırlarını belirleyen dönemde Türk Ocakları ile Rusya Türklerinin ilişkilerini değerlendiren bir eserin olmaması çalışmanın özgün tarafıdır. Çalışma boyunca, Osmanlı Devletindeki Türkçü çevrelerin ülke dışındaki Türklere bakışı ve 1917 Ekim Devriminin bu çevrelerde yarattığı etki izlenecektir. Bu ilgide önceki dönemlere göre yaşanan artışlar, azalmalar ve süreklilikler belirlenecektir. Türk Ocağının Rusya Türklerine yönelik ilgisi belirlenirken, Türk Yurdu dergisinde Rusya Türklerine dair yazılar, Rusyadan Türkiyeye gelen ve Türk Ocaklılarla buluşan heyetler ve Türk Ocağı çevresinde tartışılan ülke dışındaki Türklere yardım konuları üzerinden sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın temel kaynağı, Türk Yurdu dergisinde yayımlanan yazılardır. Bununla birlikte, kamuoyunda beliren görüşlerden yararlanmak amacıyla Tanin ve Vakit gibi bazı süreli yayınlar da incelenmiştir. Başbakanlık Osmanlı Arşivinde Türk Ocağının Rusya Türklerine yönelik faaliyetleri ile doğrudan ilgili arşiv belgesi çok azdır. Yine de konuyla ilgili olabilecek bu türden belgeler değerlendirmiştir. Dönemi yaşamış ve olayların içerisinde bulunmuş kişilerin anıları da çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmanın Mondros Ateşkes Antlaşması ile sınırlandırılması, bu tarihten itibaren Türk Ocağının faaliyetlerine ara vermesi nedeniyledir.