ALAIN ROBBE-GRILLET’NİN SİLGİLER ADLI ROMANINDA METİNLERARASI İLİŞKİLER

Abstract

Alain Robbe-Grillet, 1953 yılında yayımladığı Silgiler adlı romanında, Fransa'da, kurgusu ve yeni yazım teknikleri açısından "Yeni Roman"ın ilk yetkin örneğini vermiş olmanın dışında, mitik öyküleri dönemin tarihsel koşulları ve kendi dünya görüşlerine göre "yeniden yazan" Gide, Giraudoux, Cocteau, Sartre gibi yazarlardan farklı olarak, mitik öyküyü romanın ana bileşeni yapmıştır. Çağdaş bir kent yaşamı içinde, karmaşık bir polisiye olayı, Oidipus mitinin çeşitli yönlerine yapılan örtülü ve incelikli göndermeler, çağrışımlar ve geriye dönüşlerle kurgulayan Alain Robbe-Grillet, insanlığın ortak belleğine kazınmış mitik öyküyü trajik boyutundan soyutlayarak metinlerarasılık bağlamında yeniden değerlendirmiş; mitikle moderni, gerçeklikle düşseli, bilinçle bilinçaltını, bireyselle kollektifi metinlerarasılığın kendine özgü parçalı, kopuk yapısıyla birleştirmiştir. Zekice bir kurgu içine yerleştirilen bu mitik ögeler okuru'da bu parçaları birleştirmeye itmiştir. Kültürel bir arketip olan mitik öykünün çağdaş bir metin içindeki varlığı, hem Robbe-Grillet'nin metnine derinlik kazandırmış, hem de farklı anlam katmanları eklemiştir. Yazar bu yolla, çağdaş insanın giderek topluma, diğer insanlara, dahası kendi kimliğine yabancılaşmasını, başa, "başlangıç"a, "köken"e dönerek açıklamış; modern insanın gelenekten kopukmuş gibi görünen kültürel yaşamının gerçekte kesiksiz ve çevrimsel bir çizgi izlediğine dikkat çekmiştir. Bu açıdan, "hakikat"ın peşindeki Oidipus'un öyküsü, söz/düşünce, eylem/uygulama düzeyinde kendi hakikatini arayan çağdaş insanın öyküsüyle birleşmiş; metinlerarasılık da, bir anlamda kültürlerarasılığın sürekliliğini kanıtlayan bir yazım tekniği olarak ilginç bir işlev yüklenmiştir