TÜRKÇE VE HİNT AVRUPA DİLLERİNDE PARALEL BİÇİMBİRİMLER « tornare, tourner, turn »

Abstract

Bu çalışma sözcüklerin bin yıllar süren gizemli yolculuğunun neden olduğu kökenbilimsel sorunlar üzerinedir. Sözcüğün geldiği kaynağı, ya da doğduğu dili belirlemek her zaman kolay değildir. Çünkü sözcükler girdikleri yeni dile çoğu zaman kolayca uyum gösterirler. Dünya dilleri arasında dolaşan gezegen sözcükler değişik dillerin söz dağarcığında kendilerine rahatlıkla yer bulur ve o dilin sesbilimsel görünümüne bürünürler. Bir süre sonra bu dillerin yabancılığı konuşucularca asla hissedilmez hale gelir ve hiç yadırganmazlar. Bu sözcükler aynı anda değişik dillerde göze çarptığında aslında hangi dilin mutfağından çıktıkları konusu dilbilimsel bir sorun olarak ortaya çıkar. Saussure ile ilke ve yöntem sahibi araştırmaların durulaştırdığı dilbilimsel yaklaşımlar, artık sözcüklerin yapısal çözümlemeyle hangi dilin ürünü olduğu konusunda yol açıcı olmaya başlamıştır. Saussure'ün yapısal ve Meillet'nin tarihsel yaklaşımı ile ele aldığımız kimi gezegen sözcükleri örneklerini daha önce çeşitli bilimsel toplantılarda yayınladığımız "derin biçimbilim" yöntemiyle çözümledik. Bin yılların sözcükler üzerine örttüğü sesbilimsel biçimbilimsel ve anlambilimsel esnemeleri, değişmeleri ve kaymaları göz önüne alarak bugünkü görünümüyle tanınan bu yapıların üzerinde durduğu kök biçimbirimleri araştırdık. Ulaştığımız sonucu daha önce yapageldiğimiz diğer araştırmalarla ilişkilendirerek sunduk. Ele aldığımız Latince "tornare, Fransızca tourner ve İngilizce tourn" sözcüklerini anlam ve yapı, biçim ve içerik açısından derin biçimbilim yöntemiyle inceledik. Ulaştığımız sonuçların son yüzyıldan beri derinleşen nostratik söylemi ne kadar desteklediğini paylaşmaya çalıştık