Epistemic defeat, deontology and internalism

Abstract

Epistemolojiciler, epistemik gerekçelendirmenin bilginin gerek koşulu olduğu konusunda genel olarak hemfikirdirler. Fakat bilginin bu unsurunun nasıl karakterize edilmesi gerektiği tartışmalıdır. Nitekim içselcilik, epistemik gerekçelendirmeyi içsel unsurlar aracılığıyla işlerken, dışsalcılık ise gerekçelendirme üzerindeki bu katı içselci sınırlamayı reddeder ve epistemik gerekçelendirmenin, örneğin güvenilirlik gibi özne açısından dışsal olan koşullar üzerinden belirlenmesi gerektiğini öne sürer. Gerekçelendirmenin doğasının ne olduğu hakkındaki bu farklı yaklaşımlardan hangisinin daha makul ve savunulabilir olduğunu ortaya koyabilmek için, bu öğretileri desteklediği düşünülen dayanakların irdelenmesi önemlidir. Bu makalede, deontolojinin içselci öğretiyi destekleyip desteklemediği ile ilgili tartışmada Bergmannın argümanı ele alınacaktır. Descartes, Locke ve Chisholm dâhil birçok filozof, gerekçelendirmeyi deontolojik bir çizgide ele alır. Kabaca, deontolojik görüş, öznenin inançlarının epistemik statüsünü, yani onların gerekçelendirilmiş olup olmadığını, öznenin epistemik görev ve sorumluluklarını yerine getirip getirmemesine bağlar. Eğer özne, p gibi bir önermeye inanmada, herhangi bir sorumluluğu veya ilkeyi ihlal etmemişse, öznenin pyi kabul etmesine izin verilir ya da pye inandığı için kınanamaz. Buna göre gerekçelendirilmiş inanç, sorumlu inançtır. Çoğu deontolojist için öznenin en temel epistemik ödev ve sorumluluğu, inançları için delillere sahip olması ve sadece delilleri ışığında neye inanıp neye inanmaması gerektiğini görmesidir. Aralarında Plantinga (1990), Goldman (1999) ve Steup (1996)un da bulunduğu bazı bilgi kuramcıları, içselci anlayışın temelinde bu anlayışın yattığını düşünür. Onlara göre deontoloji, doğrudan doğruya, gerekçelendiren unsurların özneye içsel olması gerektiğini savunan içselci anlayışa götürür. Çünkü özneyi epistemik yapıp-etmelerinden dolayı sorumlu tutabilmek için, öznenin gerekçelere ya da nedenlerine içsel bir erişiminin olması gerekir. Özneler, yalnızca, zihne içsel olan unsurlar ile ilgili olarak sorumlu tutulabilir. Gerekçelendirme üzerindeki bu sınırlama, sadece inançlar gibi içsel veya zihinsel durumların gerekçe olarak sayılması sonucunu doğur ki, bu da gerekçelendirmeyi salt içsel bir husus olarak gören içselciliğe temel teşkil eder. Fakat Bergmann (2000), yaygın olarak kabul edilen bu çıkarsamanın aksine, deontolojinin içselciliği aslında desteklemediğini göstermeye çalışır. Bergmanna göre, deontoloji içselciliğe öncülük etmez, çünkü dışsalcı bilgi kuramları, kendi bilgi ve gerekçelendirme analizlerinde, epistemik sarsıntı (defeat) unsuruna da yer verir ki, deontolojik gerekçelendirme içsel ama içselci olmayan bu sarsılmazlık koşulunun mantıksal gerektirmelerinden biridir. Fakat bu, deontolojik yaklaşımın dışsalcılık öğretisiyle de uyumlu olduğu anlamına gelir ve bu nedenle, deontolojinin içselcilik için iyi bir dayanak sağladığı söylenemez. Bergmann, gerekçelendirme (justification) teriminden ziyade teminat (warrant) kavramını kullanır; ona göre teminat koşulu, doğruluk ile birlikte bilgi için yeterli olup, epistemik sarsıntının-yokluğu (NDC) ve deontolojik gerekçelendirme (DJC) adı verilen unsurları gerekli kılar. S öznesinin p gibi bir inancının NDC unsurunu sağlaması için Snin, pnin sarsılmadığına inanması yeterlidir. Buna göre, NDC koşulu ancak ve ancak S, refleksiyon temelinde ya da bilinçli bir şekilde, pnin