Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi ve Arûsiyye Tarîkatı

Abstract

Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yetişmiş aydınlarından birisidir. Resmî öğrenimini tamamladıktan sonra Osmanlı devlet teşkilâtında memurluk ve idarecilik görevlerinde bulunan Filibeli Ahmed Hilmi, gençlik yıllarındaki siyâsî tercihinden dolayı sürgün yaşamış, sürgünde iken kendisini geliştirip yetiştirmiş ve büyük bir değişim geçirmiştir. Sürgün sonrası neşrettiği gazete ve dergilerle, kaleme aldığı makale ve kitaplarla önemli bir fikir adamı olduğunu ortaya koymuş ve haklı bir şöhret kazanmıştır. Onun yaşadığı değişimde pek çok sebebin yanı sıra sürgünde iken tanıyıp ilgilendiği ve daha sonra intisap ettiği Arûsiyye tarîkatının da etkisinin bulunduğu söylenebilir. Daha çok tarih, felsefe ve siyaset alanlarındaki fikirleriyle bilinen, yazarlık ve yayıncılık faaliyetleriyle tanınan Filibeli'nin tasavvuf ve tarîkat yönü pek incelenmemiştir. Bu makalede kendi verdiği bilgilerden hareketle Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi'nin Arûsîliği ve Arûsiyye'nin İstanbul'a girişi ele alınmakta, başka kaynaklardan da yararlanılarak bu tarîkatın silsilesi, Şâziliyye ve Çiştiyye ile olan irtibatı belirtilmekte, ana hatlarıyla tarihine ve esaslarına değinilerek Filibeli'den sonraki durumdan bahsedilmektedir