DİVAN ŞİİRİNİN MATEMATİĞİ

Abstract

Bugün insanlar sözel ve sayısal alanlarda tercihlere zorlanarak seçtiği alan dışındaki bilimlere yabancılaşmakta; matematik zekâya veya sosyal zekâya sahip olmak yaftasıyla insanlar kendi alanları ve diğer alanlar arasında kutuplar oluşturmakta ve diğer bilimlerden istifade edememektedir. Hâlbuki her sanat dalı gibi edebiyat da hayatımızın içinde zaten var olan matematiksel hesaplardan yararlanır. Bugün vezin bulurken hece sayısı hesaplama ve ebced hesabında harflerin rakam değerlerini belirlemek için matematiğin toplama işleminden yararlanmaktayız. Oysa şiir şekil yapısı ve mantık olarak matematiğin birçok konusundan yararlanır. Şekil olarak vezin, kafiye ve şekil sanatlarından tarsi, leff ü neşr, satranç, müstezat birer matematik eşitliktir. Anlam olarak da iki olgu veya olay arasındaki eşitlik, eşitsizlik birer matematik işlemidir. Matematiğin bir kolu olan mantık, birçok edebi sanatın kullandığı işlemdir. İstifham sanatı tamamen mantığa dayalı bir sanattır.