Rusya'nın Kızıldeniz Siyaseti ve Cibuti'de Sömürgecilik Faaliyetleri

Abstract

Rusya denilince akla sıcak denizlere inmek ve boğazları ele geçirmek gelir. Bu konuda birçok defa Osmanlı Devleti ile karşı karşıya gelmiş olsa da sınırlı bazı kazanımlar dışında Rusya daha fazlasını elde edememiştir. Bu durum Avrupa devletlerinin bundan rahatsız olması kadar Osmanlı Devleti'nin gösterdiği dirençle de ilgilidir. Ancak bazı teşebbüsler de vardır ki Ruslar Afrika'ya kadar uzanmaya çalışmışlardır. Bu teşebbüslerden biri de Aşinof adlı aslen Kazak kökenli bir Rus generalin girişimidir. Aşinof, Rusya'da her ne kadar hükümet kanadından doğrudan bir destek bulamasa da Rus Ortodoks Kilisesi, kimi tüccarlar ve bazı politikacılar tarafından teveccühle karşılanmıştır. Aldığı bu destekle Aşinof, şimdilerde Cibuti topraklarında kalan ve o dönem Osmanlı Devleti'nin tasarrufunda olan Doğu Afrika'da bir bölgeye yerleşme fırsatını yakalamıştır. Aşinof ve beraberindekiler din adamları, kadın ve çocuklarla bir koloni kurmaya çalışmışlardır. Bu teşebbüsün başarıya ulaşmasıyla Habeşli din adamları üzerinde de bir nüfuz kurarak Afrika'da Rus Ortodoks Kilisesi'ne bir güç kazandırmaya girişmişlerdir. Bu hayal ve sonrasındaki faaliyetler karşısında her ne kadar Çar ve Rus hükümetinin pek de teşvik edici bir pozisyonda durmasa da üstü kapalı bir şekilde Aşinof'u destekledikleri söylenebilir. Aşinof'un teşebbüsünün başarıya ulaşması durumunda ise girişimin Rusya'nın gündemine gelmesi olası görünmektedir. Ancak Aşinof'un tutumu ve uluslararası ilişkiler kapsamında Rusya ve Fransa'nın birbirine duydukları ihtiyaç Aşinof'un çalışmasının başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olmuştur. Bu araştırmayla Osmanlı Devleti'ni de ilgilendiren böyle bir teşebbüsün Osmanlılar tarafından nasıl karşılandığını ortaya koymaya çalışılmaktadır.