Dermanysus gallinae’nın (Takım: Mesostigmata) Neden Olduğu Saçlı Deride Kaşıntılı Olgu

Abstract

Dermanyssus gallinae kümes hayvanları, kafes kuşları, güvercinler ve yabani kanatlılardan hematofajik olarak beslenen önemli ektoparazit türlerinden biridir. Esas konaklarında yaşama olanağı bulamayan nimf veya erişkin formundaki bu ektoparazitler memeli hayvanlardan hatta insanlardan da beslenmektedir. Bu nedenle halk sağlığı açısından önemli kabul edilmektedirler. Evlerinde hayvan besleyenlerde, ahır, kümes ve barınakların yakınında yaşayanlarda, tavuk çiftliği çalışanlarında, bu ektoparazitin oluşturduğu gamazoidozis adlı klinik tablo görülebilmektedir. Pruritus dermatitis insanlarda D.gallinae ile de oluşmakta ve hatalı tanılara neden olabilmektedir. Bu raporda, insanda saçlı deride şiddetli kaşıntıya yol açan bir D.gallinae olgusu sunulmaktadır. Üniversite Hastanesine başvuran 66 yaşında kadın hasta, yaklaşık bir aydır "saçlarında böcekler ve saçlı deride akşamları artan kaşıntı" şikayeti olduğunu belirtmiştir. Hastanın dermatolojik muayenesinde saçlı deri ve saçlar olağan görünüm olarak belirlenmiştir. Rutin laboratuvar sonuçları normal olarak saptanmıştır. Bununla birlikte, yanında getirdiği yazmasında çok sayıda akar örneği saptanmıştır. Hastanın yaşadığı köy evinde bahçe içinde tavuk beslediği öğrenilmiştir. Toplanan örnekler gliserin-alkol içeren cam şişeler içine konulmuş ve ışık mikroskobunda 10x, 20x ve 40x objektifler kullanılarak incelenmiştir. Akarlar morfolojik incelemede D.gallinae (Takım: Mesostigmata; Yerel adı: kanatlı kırmızı akar, tünek akarı, tavuk akarı) olarak tanımlanmıştır. Hastanın üzerindeki akarları uzaklaştırmak için %1 uzun etkili permetrin şampuan, kontrollerinde ise %5 permetrin ve %10 krotamiton losyon tedavisi uygulanmıştır. Hastaya ev ve yaşam alanı olarak kullanılan yerlerin temizlenmesi, ortamın havalandırılması, kullanılan eşyaların yıkanıp deterjanla temizlenmesi anlatılmıştır. D.gallinae ile çevresel mücadelede; etraftaki konakçı canlıların barınaklarının karbamatlar (karbolin, triklorfon, malatyon ve tetraklorvinfos vb.), organik fosforlu ve piretroitli akarisit insektisitlerle püskürtme veya toz halinde ilaçlama önerilmiştir.Barınak içinde parazitin saklanacağı yarık ve çatlakların ilaçlanarak onarılması önerilmiştir. Hasta (i) duyarlı akarisitler ile ev içindeki eşyaların temizliği, (ii) kullanılmayan enfekte hayvan barınak, kafes ve yuvalarının insan yaşam alanından uzaklaştırılması, (iii) ortam sıcaklığının 45°C'nin üzerine çıkarılabileceği, (iv) yaşam alanlarının havalandırılması ve (v) deterjanlar ile kıyafetlerinin temizlenmesi konularında bilgilendirilmiştir. Bu parazitin enfestasyonundan ve bulaştırma riski taşıdığı enfeksiyon etkenlerinden korunmak için taşıyıcı konak ile enfekte odaktan uzak durulması, hijyen kuralına uyulması, konakların ve barınaklarının ilaçlanması önem taşımaktadır. Hastadan iyi öykü alınması, kanatlılarla temasının sorgulanması, tedavi ve korunmada kolaylaştırıcı rol oynayacaktır