Günümüz İslam Aile Hukuku Kanunlarında Çok Eşlilik Üzerindeki Sınırlandırmalar

Abstract

Klasik İslam hukukunda kabul gören dörde kadar kadınla evlenme izni, son zamanlarda yürürlüğe konulan İslam aile hukuku kanunlarının çoğunda sınırlandırıcı bir yaklaşıma konu olmuştur. Sınırlandırmalar ilave evliliği bir takım şartlara bağlama ve hâkim denetimine tabi tutma şeklinde gelişmiştir. Sınırlandırıcı şartlar ülkelere göre değişmekle birlikte ortak zemin çok eşliliğin (taaddüdü zevcât) meşru bir gerekçeye dayanmasıdır. Genel anlamda bu gerekçe mevcut evlilikle evliliğin amaçlarının gerçekleştirilemiyor olmasıdır. Böyle bir durumda boşanma veya erkeğin ilave bir kadınla evlenmesi alternatiflerinden ikinci şıkkın tarafların maslahatını daha iyi koruduğu kabul edilerek çok eşliliğe izin verilmektedir. Aynı durumda kadın için tek seçenek boşanma usullerinden birine başvurmaktır. Çok kocalılık (poliandri) İslami değerlere aykırı görüldüğü için hiç söz konusu edilmemiştir. Sınırlandırıcı yaklaşımı benimseyen İslam aile hukuku kanunlarında çok eşliliğe izin vermek için kocaya; maddi yeterlilik, eşler arasında adalet, meşru gerekçe, mevcut hanımın onayını alma, müstakbel hanıma evli olduğunu bildirme gibi şartlar koşulması bu iznin istismar edilmesini engellemeyi, ailede huzur ve adaletin sağlanmasını, kadınların ve çocukların haklarının korunmasını amaçlamaktadır.