KUZEY GERMEN-İSKANDİNAV VE TÜRK EFSANELERİNDE AT MOTİFİ

Abstract

Türkler erken tarih dönemlerinden beri atı “kardeşi” ve “arkadaşı” olarak görmüştür. Tüm Türk efsane ve destanlarında atkişiye dost ve kardeş mesabesindedir. Atlar Türk kültüründe deniz, su, göl, mağara, rüzgâr veya dağdan gelen, esrarengizgüçlerini sahipleriyle paylaşan ve kurt gibi en sevilen hayvandır. Tüm Türk efsane ve destanlarında kahramanların atlarındanadlarıyla bahsedilir.Germen/İskandinav efsane ve destanlarında ise ölü ruhların özellikle beyaz ata duhul ettiği, bunlara ancak tanrıların, cinlerinve şeytanlaşmış/cinlenmiş insanların (cadı, kâhin ve tekin olmayan kişiler vs.) veya metafizik yaratıkların bindiği bir hayvandır.Ancak Tanrılar ve yarı tanrı kahramanlarda at binek olduğunda normal görülür. Bunlar baştanrı Odin/Wodan’ın atı Sleipnirgibi uçar veya sekiz ayaklıdır. Atların Türk efsane ve destanlarındaki gibi Kuzey Germen ve İskandinav efsanelerinde insankahramanlara dostluk özellikleri fazla yoktur, ancak tanrı ve yarı tanrıları yeraltı ve ruhlar âlemine götüren üstün ve esrarengizhayvanlardır.Bu çalışmada kültürlerarasılık ve metinlerarasılık yöntemleri izlenerek iki kültürün efsanelerindeki at motifi karşılaştırılacaktır.