TÜRKİYE’DE ENERJİ İTHALATI, CARİ AÇIK VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: VAR VE GRANGER NEDENSELLİK ANALİZİ

Abstract

Türkiye’de son yıllarda, ithal edilen enerji talebindeki artış, cari açığı önemli ölçüde arttırmaktadır.Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde üretimin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan petrol vedoğalgaz gibi enerji kaynaklarında dışa bağımlı olunması cari açığın artmasına neden olmaktadır.Bu çalışmanın amacı, 1971-2015 dönemi için, Türkiye açısından ekonomik büyüme ile enerji ithalatıarasındaki ilişkiyi incelemek ve enerji ithalatının cari açığı ne ölçüde etkilediğini belirlemektir.Çalışmada cari açık, büyüme hızı ve enerji ithalatı verileri kullanılarak VAR (Vector AutoregressionModel) modeli kapsamında, Etki-Tepki analizi, Granger nedensellik analizi ve varyans ayrıştırmasıtestleri uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, enerji ithalatı cari açığın granger nedeniolduğu tespit edilmiştir. Yapılan etki-tepki analizi sonuçları, enerji ithalatındaki bir şokun GSYH’yıiki dönem boyunca pozitif ve anlamlı olarak etkilediğini göstermektedir. Cari açık değişkeni ile ilgilivaryans ayrıştırması testlerinde ise, cari açığı açıklamada enerji ithalatının en yüksek paya sahipolduğu, büyümenin ise enerji ithalatına göre daha düşük bir paya sahip olduğu sonucuna varılmıştır.