Osmanlı Devleti’nde engelliler için kullanılan tabir, lakap ve sıfatlar

Abstract

Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nin bünyesinde yaşayan engelliler için kullanılan çeşitli lakaplar vetabirler hakkında bilgi verilecektir. Osmanlı toplumu, engelli ve engellilik durumunu anlatmak için çokgeniş bir kelime hazinesi kullanmıştır. Kişinin engel durumunu belirtmek için bazen genel, bazen deözel ifadelere yer verilmiştir. Hatta bu ifadeler bazen kişinin ve daha sonraki yıllarda sülale adlarıylaözdeşleşmiştir. Kişinin isminin önüne engel durumu getirilerek adeta ona bir kimlik kazandırılmıştır.Yani kişi sahip olduğu engel durumuyla toplumda tanınmıştır.Osmanlı arşiv belgelerinde, genel anlamda engellilik durumunu anlatmak için sakat, alîl, ma’lûl,ma’lûlîn, amel-mânde gibi tabirler kullanılmıştır. Görme, işitme, konuşma, yürüme ve vücudununherhangi bir organının olmaması gibi fiziksel engeli olanlar ile zihinsel engeli bulunan kişiler içinayrı ayrı ve özel tanımlamalarda bulunulmuştur. Çalışmada bu tanımlamaların neler olduğu ve butabirlerin kökenleri tespit edilip ayrıntılı şekilde bilgi verilmesi amaçlanmaktadır.