İslami finansal okuryazarlık: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde bir alan araştırması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, İslami Finansal Okuryazarlık düzeyi ve bu düzeye etki ettiği düşünülen psikolojik faktörlerin (çaresizlik,dindarlık, mali tatmin) üniversite öğrencileri üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, AbdulRahim vd. (2016) tarafından geliştirilen ölçek Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ndeki 640 öğrenciye dağıtılan anketformu aracılığıyla uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular İslami Finansal Okuryazarlık için geçerli ve güvenilir birölçeğin varlığına işaret etmektedir.İlk aşamada gerçekleştirilen faktör analizi bulguları, yapılan önceki çalışmalardan farklı olarak, İslami Finansal Okuryazarlıkdüzeyinin inanç düzlemi ile finansal uygulama düzleminde farklılaştığını göstermektedir. Bu çalışmada kullanılan ölçeğe zeminteşkil eden Abdul Rahim vd (2016) tarafından geliştirilen ölçeğin, Türkiye örneğinde İslami Finansal Okuryazarlık konusundaiki ayrı düzlemi işaret ettiği, bu düzlemlerden “inanç eğilimi”nin düşünce boyutundaki yatkınlığı, diğer düzlem olan “finansaluygulama” boyutunun ise davranış düzlemindeki yatkınlığı gösterdiği belirlenmiştir. Bu bulgu Türkiye’de İslami finansa ilişkinuygulamalarda düşünce ve davranış düzlemlerinin gözle görülür düzeyde farklılaştığını göstermektedir.Öte yandan bu iki ayrı düzlemi etkileyen faktörler bağlamında ölçeklendirilen “çaresizlik”, “dindarlık” ve “mali tatmin”boyutları dikkate alındığında, “dindarlık” açısından her iki düzlem için de anlamlı ve benzer etkilerin varlığı söz konusuiken, “çaresizlik” boyutunun inanç eğilimi düzleminde, “mali tatmin” boyutunun ise “finansal uygulama” düzleminde etkiliolduğu temel bulgusuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda hem düşünce bazlı “inanç eğilimi” hem davranış bazlı “finansal uygulama”boyutunun “dindarlık” algısıyla pozitif ilişkili olduğu görülürken, “çaresizlik” boyutunun inanç eğilimi ile negatif, “mali tatmin”boyutunun da finansal uygulamalar ile pozitif ilişkili olduğu görülmüştür.