İnsuyu Mağarası'nın kuru gölleri ile Cine Ovası akiferi arasındaki hidrodinamik ilişki (Burdur-Türkiye)

Abstract

İnsuyu mağarası, Türkiye'nin en önemli karst bölgesi olan Toros Dağları'nın batı kesiminde ve Burdur ilindeyer alır. Yüzey drenaj alanı yaklaşık 70 km2olup, yıllık yağış miktarı 731 mm'dir. Mağara, birbirine bağlı farklıboyutlarda birçok yeraltı gölü içerir. Drenaj alanı, topoğrafik olarak bölgedeki en yüksek konumda olduğu için,bu göller, drenaj havzasındaki su dengesi denkleminin ana bileşenlerinden sadece yağmur suyunun infiltrasyonuile beslenir. Mağaranın doğal giriş ağzında, deniz seviyesinden 1191.53 metre yükseklikte İnsuyu mağarakaynağı bulunur. Bu kaynak, doğal bir dolusavak gibi bu kot üzerinden yeraltı göllerinin drenajını sağlar.Mağaranın batı tarafında 22 km2'lik bir alana sahip Çine ovası akiferi, Burdur şehri için bölgedeki en büyük tatlısu rezervidir. Buradan pompalanan su, kentsel kullanım ve tarımsal sulama için önemli miktarda su sağlar. Buakifer ile mağaranın yeraltı gölleri arasında sıkı bir hidrodinamik etkileşim vardır. Bölgede 1984 yılındabaşlayan yarı kurak dönem, zamanla suya olan talebin artmasına yol açmıştır. Aşırı pompalama devam ettiğiiçin, öncelikle yeraltı suyu seviyeleri hızla düşmüş ve daha sonra, İnsuyu mağara kaynağı tamamen kurumuştur.Sonuç olarak, aynı sebepten mağaradaki yeraltı göller kısa sürede neredeyse tamamen kurumuştur. 1986 yılındanitibaren, akiferler ve yeraltı suları bir daha ortalama şartlara geri dönememiştir.