İnşaat sektöründe kayıt dışı istihdamın incelenmesi: Denizli ili örneği

Abstract

Kayıt dışı istihdam, kayıt dışı ekonominin bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Kayıt dışılık, birçok gelişmekte olan ülkede olduğu gibi Türkiye’de de sosyal ve ekonomik sorunlara yol açmaktadır. Kayıt dışı istihdam, bazen yapılan faaliyetlerin ilgili kurum ve kuruluşlara hiç bildirilmemesi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bazen de yapılan faaliyetlerin ilgili kurum ve kuruluşlara gerçek değerleri üzerinden bildirilmemesi şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Ancak ne şekilde olursa olsun, kayıt dışılığa ilişkin kayıplar, ülke ekonomilerini gün geçtikçe daha fazla yormaktadır. Bu çalışma Türkiye’de TR 32 bölgesinde inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmaların kayıt dışılığa ilişkin durumlarını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda Türkiye İstatistik Kurumu 2016 yılı Hane Halkı İşgücü Anketi ve Gelir Yaşam Koşulları mikro veri setlerinden yararlanılmıştır. Öte yandan Denizli ilinde inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmalarda yer alan işçi ve işverenlerle derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Çalışma kapsamında; inşaat sektöründe kayıt dışı çalışmanın, genel kayıt dışılık oranına göre daha yüksek olduğu, ancak TR 32 bölgesinde inşaat sektöründe faaliyet gösterenlerin, genele oranla daha az kayıt dışı çalıştıkları tespit edilmiştir. Türkiye dışında doğanların yaklaşık %78’inin kayıt dışı çalıştığı, okuma yazma bilmeyenlerin, okuma yazma bilenlere göre daha fazla kayıt dışı çalıştığı, yarı zamanlı çalışanların, tam zamanlı çalışanlara göre daha fazla kayıt dışı çalıştığı tespit edilmiştir. Ayrıca bireylerin geliri arttıkça kayıt dışılığın azaldığı saptanmıştır.