İşgal, kurtuluş ve toplumsal etkileri: Amerikan belgelerinde milli mücadelenin son günleri

Abstract

Türk Milli Mücadelesine farklı kaynaklar ışığında bakmak ve bu güne dek ortayakonulmamış yepyeni bilgileri okuyucuyla paylaşmak bu çalışmanın amacınıoluşturmaktadır. Amerikan arşiv belgeleri bu amacın inşasında kullanılan temelaraçlardır. Amerikan konsoloslarının ve Türkiye’de görevli Amerikan YüksekKomiserliği (high commissioner) gibi başka makamların raporlarının yanı sıra Atina,Londra ve Paris’teki Amerikan misyonlarının raporları da çalışma boyuncadeğerlendirilecektir. Bilindiği gibi Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Birinci DünyaSavaşı’na 1917 yılı içerisinde katılmış bununla birlikte kendisini Avrupalı Müttefikdevletlerden ayırt edecek (Başkan Wilson’un yayınladığı 14 madde gibi) bir takımtarafsızlık söylemleri de geliştirmiştir. Ayrıca ABD, Yunan işgalinin son dönemindesivil topluma yardımcı olan tek devlet olarak görünmektedir. Bu nedenle Türkiye’degörevli ABD misyonlarının raporları, birtakım özel ve istisnai bilgiler içermektedir.Değerlendirilen raporlarda işgal dönemi ve son günlerinin, bilhassa Anadolu’dakiTürk ve Gayrimüslim toplum üzerindeki etkileri tüm açıklığıyla görülebilecektir