Hicrî v. Asır hanefî fikıh usulü çevresinin nesih algısı - Debûsî örneği

Abstract

Nesih, fıkıh usulünün konuları arasında erken dönemlerden itibaren tartışılanönemli meseleler arasında yer almaktadır. Hanefî usul doktirininin oluşmasındave şekillenmesinde büyük katkıları olan Debûsî’nin (ö. 430/1039) de nesihkonusuna özel bir önem atfettiği görülür. Debûsî, konuyla ilgili olarak öncelikleneshin mümkün ve pratikte vâki bir husus olduğunu inceler. Nesihle ilgili olarakliteratüre yansımış olan tartışmalar arasında Kur’ân ve sünnetin birbirinineshedip edemeyeceği meselesi de önemli bir yer tutmaktadır. Debûsî, Şâfiî (ö.204/820) tarafından ortaya konan Kur’ân ve sünnetin birbirinineshedemeyeceği düşüncesini eleştirmiş ve çeşitli argümanlarla bunun imkânınıispatlamaya çalışmıştır. Konuyla ilgili olarak ele alınan diğer bir önemli husus danas üzerine ziyade meselesidir. Debûsî, konuya özel bir önem vermiş ve nasüzerine ziyadenin nesih olduğu yaklaşımını savunan hâkim Hanefî düşüncesinigüçlü delillerle savunmuştur.